North Sea Jazz 2018 Dag 1

Het North Sea Jazz Festival, editie 2018, zit er weer op. Het festival zal in ieder geval op één terrein wel een record gebroken hebben en dat is de temperatuur. Vooral de zondag was een ware martelgang voor luisteraars, maar vooral voor de artiesten. Dat die stuk voor stuk muziek bleven brengen op het allerhoogste niveau is niet meer dan een prestatie van formaat. Maar goed, we zijn nog niet bij de zondag, hier eerst ruimte voor de vrijdag.

Een festivalverslag door Ben Taffijn, met foto's van Louis Obbens en Cees van de Ven.
Vrijdag 13 juli 2018, Ahoy, Rotterdam.

Die stond allereerst in het teken van twee vaste waarden tijdens het festival: het North Sea Jazz Composition Project en het concert van de winnaar van de Paul Acket Award. De compositie ging dit jaar naar Philipp Rüttgers, die onlangs nog van zich liet horen met Phil's Music Laboratory, waarmee hij het album 'Repetitive Mind' uitbracht. Voor zijn nieuwe project baseerde Rüttgers zich op de sprookjes van Hans Christian Andersen. Hij bracht hiervoor een gevarieerde groep bij elkaar die bestaat uit cellist Jörg Brinkmann, altviolist Oene van Geel, drummer Mark Schilders (die ook de elektronica voor zijn rekening neemt), gitariste/vocaliste Heidi Heidelberg en natuurlijk Rüttgers zelf, die we achter de piano vinden. Deze keuze qua instrumentatie is een interessante en levert een dromerige, bijna filmische mix van jazz en folk op, voorzien van een vleugje kamermuziek. Schilders en Brinkmann vormen regelmatig een krachtige ritmesectie en de stem van Heidelberg kleurt prachtig bij de klank van Van Geels altviool. Het zijn verder vrij complexe, goed doordachte en opvallend ritmische stukken die Rüttgers schrijft en die, zo hoort het natuurlijk ook, de sfeer van de diverse sprookjes prima weten over te brengen.

Kaja Draksler komt met haar octet en een volledig nieuw repertoire. Na 'Gledalec', dat begin vorig jaar het licht zag, is dit beslist weer een stap verder. Het octet is qua samenstelling niet gewijzigd en ook nu blijft Draksler het woord trouw. De dichter Robert Frost levert voor dit nieuwe compendium de teksten, die deels worden gedeclameerd - telkens door een ander lid van de band - en deels worden gezongen door Björk Nielsdóttir en Laura Polence. En ook nu weten die twee weer, ieder op geheel eigen wijze, te verrassen. Draksler heeft wederom een set wonderlijke composities geschreven waarin jazz, folk en klassiek - we komen zelfs een citaat van Händel tegen - hand in hand gaan en waarin het experiment geenszins wordt geschuwd. We horen Ab Baars en Ada Rave op mondharmonica in een verstilde scène, die te benoemen is als 'de kracht van de eenvoud' en waarbij het octet de vrij grote Madeira-zaal muisstil krijgt, horen een intens spelende Baars op shakuhachi, een heerlijk sputterende Rave op tenorsax en violist George Dumitríu meerdere keren in prachtige solo's vol weemoed en folk. Ieder stuk, gebaseerd op zo'n prachtig gedicht van Frost, is een kunstwerk op zich. Draksler weet er niet alleen mee te verrassen, ze weet er ook de luisteraars mee te raken, even te laten stilstaan. Dat is wat goede muziek vermag.

Het is zonder meer iets dat John Surman en Bill Frisell eveneens in huis hebben. Dertig jaar geleden ontmoetten deze twee elkaar in de band van Paul Bley en werden vrienden. In 1988 maakten ze, samen met drummer Paul Motian, een album dat de prozaïsche titel 'The Paul Bley Quartet' meekreeg - sindsdien willen ze samen een keer op het podium staan. Nu kwam het ervan! Weinig rietblazers kunnen zo lyrisch spelen als John Surman. Zijn Engelse afkomst horen we terug in zijn spel dat doortrokken is van de folk. Het past perfect bij dat van Frisell; je kunt er je van alles bij voorstellen. De associatie met de schilderijen van de impressionisten dient zich aan; net zo schilderen deze twee musici met kleuren, fijnzinnig, transparant en voorzien van een ongewoon rijk klankpalet. Ze eindigen met 'It Should’ve Happened a Long Time Ago', een stuk dat Paul Motian in 1985 uitbracht op zijn gelijknamige album. Als herinnering aan dat moment waarop de vriendschap ontstond en als hommage aan die twee musici die er toen bij waren en helaas niet meer voor ons kunnen spelen, Paul Bley en Paul Motian. Gelukkig zijn John Surman en Bill Frisell nog steeds alive and kickin', zoveel werd vrijdagavond wel duidelijk.

Ronduit een verrassing was het optreden van het Gilad Hekselman Trio. Deze Israëlische gitarist, die tegenwoordig in New York woont, geldt inmiddels als een van de belangrijkste gitaristen van zijn generatie. We horen hier waarom. Of het nu gaat om het vrij stevige 'Tokyo Cookie' of het ingetogen 'DoReMiFaSol', Hekselman weet met zijn elektrificerende spel te overtuigen. Prima partners heeft hij ook, Rick Rosato is een lyrisch bassist met een mooie, warme klank en drummer Jonathan Pinson zorgt voor een stevige structuur, waarop het voor Hekselman fijn soleren is.

Klik hier voor een fotografisch verslag van de eerste dag van North Sea Jazz 2018 door Louis Obbens.

Meer North Sea Jazz?