Wereldvrede

'In 2011 is 30 april door UNESCO uitgeroepen tot International Jazz Day. Voor de vijfde keer wordt wereldwijd jazzmuziek gevierd als instrument voor wereldvrede, mensenrechten en interculturele dialoog.' Hoewel ik, tot ik dit in een persbericht las, volledig onbekend was met het bestaan van deze dag, doet dit soort teksten mij spontaan naar het grauw papieren kotszakje grijpen. Wereldvrede?

door Herbert Noord, mei 2016

'Jazz is oorlog', schreef Eddy Determeyer in een recensie voor het Leids Dagblad op 13 juli 1981 naar aanleiding van een optreden van James Brown op het NSJF. Ook de fantastische film 'Whiplash' uit 2015 laat het duidelijk zien: jazz is oorlog. Om over films uit het verleden zoals 'The Man With The Golden Arm' nog maar te zwijgen. Jazz is geen muziek voor watjes. Veel van de jazzmusici die ik ken en heb gekend, hadden en hebben nogal wat macho trekjes gemeen. Nog net geen survival of the fittest, maar wel in de buurt. Mensenrechten?

Hebben een heleboel van de deelnemende landen een afwijkende mening over. Want, vroeg ik mij af, hoeveel aan de International Jazz Day deelnemende landen behoren tot een vrijheid beknottende dictatuur? Het antwoord: verontrustend veel. Algerije, Angola, Brunei, Kameroen, China, Egypte, Iran, Kazachstan, Oman en Zimbabwe, maar ook dubieuze regimes als Albanië, Bangladesh, Venezuela en Rusland, to name a few. Maar het kan nog erger als je de persvrijheid als basis neemt. Hier de link naar een fijn kaartje.

Interculturele dialoog? Daar is de jazz hoorbaar niet beter van geworden. Hier wordt 'jazz' dus weer duidelijk misbruikt ten faveure van een culturele elite die geen notie heeft van wat deze muziek eigenlijk inhoudt.

Om even alle misverstanden te voorkomen: de Internationale Dag van de Jazz moet je niet verwarren met de Nederlandse Jazzdag. De Jazzdag wordt georganiseerd door Buma Cultuur en is een initiatief van Buma. De Internationale Dag van de Jazz komt uit de koker van Unesco. Zij hebben deze dag in het leven geroepen om onze belangstelling te wekken voor jazz. Want jazz is de universele taal van vrijheid en creativiteit. Jazz geeft een gepassioneerde stem aan het protest tegen alle vormen van onderdrukking, aldus Unesco-directeur Irina Bokova. Volgens haar betekent jazz mengeling en is jazz evolutie. Jazz is een vorm van protest. Jazz is vrijheid van meningsuiting. Vandaag spreekt jazz oneindig veel talen. Jazz is een verenigingskracht geworden voor zijn fans, zonder onderscheid van ras, religie, etnische groep of nationale origine. Dit is de boodschap die de International Jazz Day wil verspreiden: internationale saamhorigheid, vrijheid van denken en dynamische culturele connecties. Bokova zei in haar motivatie dat jazz de taal van de vrijheid is, die zich richt tot het hart van alle culturen: "Sinds het ontstaan tijdens de slavernij, heeft deze muziek een gepassioneerde stem gegeven aan het protest tegen alle vormen van onderdrukking."

Zelden zo'n staaltje oeverloos gezever gelezen. In mijn jonge jaren heb ik eens een wijsgerige neuzelaar horen vertellen dat als iedereen met iedereen naar bed ging, het rassenprobleem in een klap was opgelost. Het concept 'Jazz = mengeling' gaat ook van zo'n idee uit, met als resultaat IJslandse zangeressen die Thelonius Monk aanranden en van het begrip swing ver wegblijven.

De ingeschreven deelnemers aan het feest op 30 april zijn keurig alfabetisch geordend. Het begint met Albanië en het eindigt met Zimbabwe. De meeste aandacht aan deze vorm van protest wordt besteed in de VS, Italië, Frankrijk, Canada, Brazilië, Australië, Japan en Engeland. Nederland steekt er magertjes bij af met 5 vermelde optredens tegen 12 in België. Maar de hamvraag blijft voor mij natuurlijk: is het jazz of 'heeft het ernaast gelegen' of 'zelfs dat niet eens'. Ik ga voor 'het heeft er naast gelegen', maar 'zelfs dat niet eens' vormt zeker geen uit te sluiten optie. Voorbeeldje bij onze zuiderburen: André Brasseur.

Ik denk zomaar dat de jazz geen ene moer is opgeschoten met het vijf jaar geleden uitroepen van deze dag. Net zo doodgeboren als de jazz nu dood is.

Hammond-organist Herbert Noord (26 juli 1943) formeerde in 1967 zijn eerste eigen groep met onder meer Hans Dulfer. In 1969 bracht hij met deze groep het debuutalbum 'Live At The Bohemia Jazza Club' uit. In de zeventiger jaren maakte Herbert platen met onder anderen Alan Laurillard, de Amerikaanse saxofonist Harvey Kaiser en de Amerikaanse gitarist Paul Weeden. Met Kaiser tourde Herbert diverse malen door de Verenigde Staten. In 1989 formeerde hij met tenorsaxofonist Rinus Groeneveld en drummer Pierre van der Linden de zeer succesvolle - en nog steeds actieve - formatie Advanced Warning. De band bracht verschillende cd's uit, speelde diverse keren op het North Sea Jazz Festival, tourde regelmatig door Duitsland en Zwitserland en was een graag geziene gast op de belangrijke podia en festivals in Nederland.