Draai om je oren
Jazz en meer - Column



home  
    
    
 

Bevrijd van alle jazzwetten

Net zomin als ik veel compassie heb met dj's, zeurzangeressen en zeehondjes-knuppelaars, heb ik dat met jazzrecensenten. Een in Nederland altijd hogelijk overschatte groep van napraters en netwerkers, die er - en ik zeg erbij: in mijn optiek - weinig blijk van gaf echt om de materie te geven.

door Herbert Noord, januari 2013

Menigmaal kwam na het lezen van een recensie de twijfel bovendrijven of de recensenten van dienst echt van deze muziek hielden. Jazzrecensent zijn stoelde, zo concludeerde ik, op twee gedachten: 1) ik wil die muziek graag spelen, helaas dat lukt niet, dus ga ik er maar over schrijven en 2) gratis toegangsbewijzen voor interessante concerten. Ik verdacht recensenten ervan het als een bijbaantje of een door moeder de vrouw oogluikend toegestane liefhebberij te beschouwen.

Vandaag de dag is er geen emplooi meer voor betaalde serieuze scribenten. Wat er heden onder de naam jazzrecensent in dag- en weekbladen publiceert, zijn jazz liefhebbend journaille, die veelal geen notie hebben van wat jazz nu eigenlijk is. De stuitende voorbeelden heb ik menigmaal in een column te berde gebracht. Zo er al serieuze jazzkritiek in dit land is geweest, dan is die voorgoed verdwenen.

De hopeloosheid die spreekt uit de recensies die ik vandaag de dag lees, is schrijnend te noemen. De superlatieven vliegen je bijkans om de oren en om de muzikale genialiteit van de besprokene kun je nauwelijks heen. Zelf schep ik er een waar genoegen in om bij elke 'fantastisch/weergaloos/vernieuwend'-omschrijving even op YouTube te kijken naar de omhoog geschreven prestaties. Die blijken veelal van een waarlijk tenenkrommende kwaliteit te zijn. Vooral bij de aangeprezen zangprestaties moet ik mij inhouden om niet hele vileine mailtjes naar de betreffende vocalist te zenden.

Zoals bijvoorbeeld de deelneemsters aan het Sarah Vaughan Concours. Maar ook de luid bejubelde winnaar van het Thelonious Monk Concours weet niet anders dan gedreutel voort te brengen, en dat dan in New Orleans. De winnaars van weer een ander concours, zich noemende De Beren Gieren, hebben hun 2000 euro's toegewezen gekregen met het produceren van het muzikale equivalent van plofkip. De recensies bereikten hier peilloze diepten met de omschrijvingen die de indruk wisten te wekken dat de Messias nu eindelijk in aantocht was. Gegierd moeten ze hebben.

Gesus Gristus wat een ellende.

Langzamerhand, zo dacht ik, moeten de grenzen van het mogelijke inzake dit soort recensies wel bereikt zijn. Had ik daar warempeltjes toch even buiten mijn absolute favoriete recensente Maartje gerekend. Haar recensie over de cd van ene José James mag als absoluut hoogtepunt in het genre gelden. Deze recensie is een icoon, een ijkpunt voor eenieder die zich aan een recensie waagt.

Alleen zo'n aanhef al: Bevrijd van alle jazzwetten. Dan weet je, hier gaan de zaken serieus aangepakt worden, dit is verre van lichtvoetig amusement. Hier wordt een grote inspanning van het denkraam gevraagd. Wel komt na lezing van de recensie een klein vraagje bij mij opdoemen: waarom wordt dit in hemelsnaam onder de noemer 'jazz' geplaatst in de kunstbijlage van Het Parool?

Dat bij beluistering van José op YouTube de gedachte aan jazzwetten rap plaats maakt voor de gedachte aan een slechte imitatie van Lou Rawls is een bijzaak, maar het doet de legitieme vraag stellen: waarom dan vier sterren? Wellicht omdat José er goed aan heeft gedaan 'het jazzetiket van zijn muziek te krabben'? De gedachtekronkels van deze op de top van haar Olympus vertoevende recensente doen mij nederig knielen in devote aanblik. Maartje is bezig Mozes te evenaren en de tien geboden een nieuwe jazz gerelateerde inhoud te geven. 'Gij zult geen jazz zingen' is nummer 1.

Herbert Noord (foto: Cees van de Ven)

Hammond-organist Herbert Noord (26 juli 1943) formeerde in 1967 zijn eerste eigen groep met onder meer Hans Dulfer. In 1969 bracht hij met deze groep het debuutalbum 'Live At The Bohemia Jazza Club' uit. In de zeventiger jaren maakte Herbert platen met onder anderen Alan Laurillard, de Amerikaanse saxofonist Harvey Kaiser en de Amerikaanse gitarist Paul Weeden. Met Kaiser tourde Herbert diverse malen door de Verenigde Staten. In 1989 formeerde hij met tenorsaxofonist Rinus Groeneveld en drummer Pierre van der Linden de zeer succesvolle - en nog steeds actieve - formatie Advanced Warning. De band bracht verschillende cd's uit, speelde diverse keren op het North Sea Jazz Festival, tourde regelmatig door Duitsland en Zwitserland en was een graag geziene gast op de belangrijke podia en festivals in Nederland.