Duidelijk

Dat in een land als Nederland jazz - een muziekstijl die tot dik in de jaren vijftig als 'entartete' muziek werd beschouwd - maar op een handjevol verstokte liefhebbers kan rekenen, is niet verbazingwekkend.

door Herbert Noord, december 2011

Dat het begrip jazz dusdanig geërodeerd is, dat muziekliefhebbers het spoor volledig bijster zijn en geen idee meer hebben waar die omschrijving nu eigenlijk voor staat, begrijp ik volledig. Dat onder de noemer 'jazz' zo langzamerhand alles wordt geschaard wat buiten het muzikale idioom van de gemiddelde luisteraar valt, zie ik knarsetandend aan. Dat onder de nieuwe lichting pennenlikkers die denken over 'jazz' te schrijven elk historisch begrip totaal niet relevant is, verbijstert me.

Maar dat in het land van oorsprong, de Verenigde Staten, de erosie nog heviger heeft toegeslagen en de enige culturele boreling die deze natie heeft voortgebracht rücksichtslos met het badwater wordt weggegooid, daar ben ik sprakeloos van. Ik geef het meteen toe, de signalen waren er al langer. Die kreeg ik onder meer van Amerikaanse musici waarmee ik sinds de zeventiger jaren optrad. Het verhaal was altijd hetzelfde: het was sappelen geblazen als jazzmusicus in de USA en van erkenning buiten de kring van volhardende diehards was al praktisch helemaal geen sprake.

Voor de meeste Amerikanen viel jazz onder (zwarte) amusementsmuziek. Aan die rangschikking was sinds de entree van de bop flink gemorreld en met de free jazz werd er een abrupt einde aan gemaakt. Het maakte verder niet uit of je blank of zwart was, een dik belegde boterham viel er aan jazz niet te verdienen. Nou ja, of je moest de halve Mississippi bij je muzikale wijn doen. Op het visitekaartje van Richard 'Groove' Holmes stond niet voor niets: 'Music for all occasions'.

Een andere eyeopener las ik onlangs in een interview met scriptschrijver Lolis Eric Elie over een nieuwe Amerikaanse tv-serie 'Treme', waarvoor hij het script schreef. 'Treme' gaat over New Orleans ten tijde van de orkaan Katrina. Tremé is het echte New Orleans, de zwarte wijk waar alle jazzlegendes vandaan komen. Dit in tegenstelling tot het New Orleans van Bourbon Street, waar de toeristen geplezierd worden met makkelijke liedjes. Wil je 'Oh When The Saints' horen in Preservation Hall, dan dien je met dollars over de brug te komen.

Loris Eric Elie heeft een - duidelijk racistisch - voorbeeld van hoe er in de VS met jazz wordt omgesprongen: "De staat Louisiana mocht een aantal jaren terug zelf een gezicht aandragen voor de kopzijde van een kwartje. Ik schreef in een column dat we Louis Armstrong moesten voordragen. Onze bekendste burger, iemand die de jazz volledig vernieuwde, die ongelooflijk veel heeft betekend voor zwarte burgerrechten. Ik heb nog nooit zo veel boze brieven gehad. Jazz zou geen kunst zijn maar slechts improvisatie, die niet eens in serieuze concertzalen wordt gespeeld." (Groene Amsterdammer, 3 november 2011)

Kijk, als dat al de gangbare mening vormt in het land van oorsprong, hoe verbaasd moet je dan nog zijn met de opvattingen over deze muziek in ons land? Dan kun je wel hoogleraren 'in de jazz' gaan aanstellen, maar dan weet ik al met grote zekerheid te voorspellen dat die het over allerlei muziek gaan hebben, maar niet over jazz.

Hammond-organist Herbert Noord (26 juli 1943) formeerde in 1967 zijn eerste eigen groep met onder meer Hans Dulfer. In 1969 bracht hij met deze groep het debuutalbum 'Live At The Bohemia Jazza Club' uit. In de zeventiger jaren maakte Herbert platen met onder anderen Alan Laurillard, de Amerikaanse saxofonist Harvey Kaiser en de Amerikaanse gitarist Paul Weeden. Met Kaiser tourde Herbert diverse malen door de Verenigde Staten. In 1989 formeerde hij met tenorsaxofonist Rinus Groeneveld en drummer Pierre van der Linden de zeer succesvolle - en nog steeds actieve - formatie Advanced Warning. De band bracht verschillende cd's uit, speelde diverse keren op het North Sea Jazz Festival, tourde regelmatig door Duitsland en Zwitserland en was een graag geziene gast op de belangrijke podia en festivals in Nederland.