Overpeinzingen over verdwijnende cultuur

De gedachte dat je ongestraft generaties kunt blootstellen aan non-muziek. De gedachte dat je ongestraft generaties kunt blootstellen aan inferieur taalgebruik. De gedachte dat je ongestraft generaties kunt blootstellen aan meedogenloze commercie. Die gedachten zijn fout.

door Herbert Noord, december 2011

De toekomst is: effe 'n vette beat downloaden op m'n iPod. Veertienjarigen, gevraagd hoe muzikanten dan hun brood moesten verdienen als hun muziek alleen nog maar illegaal gedownload werd: "Met optreden." Voor de rest was muziek in hun ogen volkomen vogelvrij en derhalve gratis. Dan kunnen de Buma-organisaties van deze wereld wel op hun achterste benen gaan staan, maar zij leveren een bij voorbaat verloren achterhoedegevecht. Deze strijd is gestreden en verloren.

Voorbeeldje? De volgende regels komen van de website van De Wereld Draait Door. 'Erik van den Boom heeft op zijn dertiende zijn gymnasiumdiploma behaald en studeert nu natuurkunde aan de TU Delft. Op de basisschool heeft Erik groep 3 overgeslagen en op het Stedelijk Gymnasium in Schiedam heeft hij de vakken van de eerste vier jaar in één jaar weten te halen! Hij had zich op de basisschool alle leerstof voor wis- en natuurkunde al eigen gemaakt. Naast zijn studie, houdt Erik zich bezig met het produceren van muziek. Onder zijn artiestennaam Erik Arbores is in september 2011 zijn eerste EP 'Take it' uitgekomen, bij het label Armada Music van DJ Armin van Buuren'. Een klein genie, deze Erik en wie noemt hij als zijn lichtende voorbeelden? Dj's.

Ik gun het hem van harte, daar gaat het niet om. Maar als dit hoogbegaafde talentje zijn ingeslagen muzikale weg toont, hoe zal het dan met de minder begaafden gesteld zijn? Niet beter, vrees ik. Natuurlijk, er zal heus hier en daar nog wel op een ambachtelijke wijze door jongeren gemusiceerd worden. De conservatoria zorgen voor een toestroom van genoeg gediplomeerden om deze lespraktijk nog gedurende een paar decennia gaande te houden. Als enige mogelijkheid voor deze gediplomeerden, voeg ik er dan aan toe, omdat er bijna geen podia meer zullen zijn waar zij het geleerde ten gehore kunnen brengen.

In een hopeloze poging om het tij te keren, brengen steeds meer groepen een cd of zelfs dvd in eigen beheer uit. Een praktijk die, tot mijn verbijstering, zelfs in de klassieke sector is doorgedrongen. Het probleem schuilt erin, dat om je zelfbouw-product te kunnen slijten je een podium moet hebben om vaardigheden te laten horen. En laten nu juist die podia in rap tempo verdwijnen.

Dan is er nog iets: het echte muzikale vuur is aan het verdwijnen. Muzikanten van nu zijn geen bandje, maar spelen een bandje. De keren dat je echt bevlogen gastjes tegenkomt, vormen een zeldzaamheid. Het klinkt of het allemaal beredeneerd en doordacht is, maar mist spontaniteit. Gelachen wordt er al helemaal niet, het is levensbedreigend serieus. Wat mis ik de lach van jazzgitarist Henri Salvador of de grijns van Art Blakey.

Hammond-organist Herbert Noord (26 juli 1943) formeerde in 1967 zijn eerste eigen groep met onder meer Hans Dulfer. In 1969 bracht hij met deze groep het debuutalbum 'Live At The Bohemia Jazza Club' uit. In de zeventiger jaren maakte Herbert platen met onder anderen Alan Laurillard, de Amerikaanse saxofonist Harvey Kaiser en de Amerikaanse gitarist Paul Weeden. Met Kaiser tourde Herbert diverse malen door de Verenigde Staten. In 1989 formeerde hij met tenorsaxofonist Rinus Groeneveld en drummer Pierre van der Linden de zeer succesvolle - en nog steeds actieve - formatie Advanced Warning. De band bracht verschillende cd's uit, speelde diverse keren op het North Sea Jazz Festival, tourde regelmatig door Duitsland en Zwitserland en was een graag geziene gast op de belangrijke podia en festivals in Nederland.