Efraïm Trujillo: jazzmusicus in coronatijd

Voor een uitvoerend jazzmusicus is het ten tijde van de coronacrisis en de daarmee gepaard gaande maatregelen een moeilijke periode. Concerten, cd-presentaties en festivals worden afgelast. Daarmee worden musici en podia ineens geconfronteerd met minder inkomsten en een onzekere toekomst. Hoe komen zij de coronacrisis door? Wat voor perspectief is er? Welke gevolgen zal de uitbraak van het virus op de langere termijn hebben voor musici en podia, die in het verleden al flink zijn gekort op overheidssubsidies?

TEKST: KOEN SCHERER, MEI 2020 / FOTO: TAMI TOLEDO MATUOKA

In de media wordt veel geschreven over de nare consequenties van de coronacrisis en de schaduwzijden van het artiestenbestaan. Truijillo pleit om juist nu ook een positief geluid te laten horen om de waarde en het maatschappelijk belang van muziek te benadrukken. Zo nam hij zowel met zijn band The Preacher Men als met het Amsterdam Funk Orchestra thuis, via een internetverbinding met zijn bandleden, eigen composities op. Ik zocht hem op voor een persoonlijke toelichting.

Wat betekent de coronacrisis voor jou in de praktijk, voor je muzikantenbestaan?

"Voor mij zijn behoorlijk wat concerten afgelast, zoals een tournee met The Preacher Men. Ook zou ik in mei een aantal concerten doen samen met gitarist Michiel Stekelenburg en twee Amerikaanse muzikanten (bassist Damian Erskine en drummer Tarik Abouzied, red.), dat is een project dat EAST heet. Het is natuurlijk een onzekere tijd. Nu veel niet doorgaat is er wel tijd om over je muzikantschap na te denken. Hoe belangrijk is het nu, hoe belangrijk kan je jezelf als muzikant nu nog maken in deze moeilijke tijd? Hoe kun je je voorbereiden op deze onzekere toekomst, hoe kun je anderen nu inspireren? Dat vind ik wel belangrijk om over na te denken. Je hoort het ook om je heen, de onzekerheid speelt nu een grote rol. We missen nu natuurlijk de feedback van het publiek en dat is voor ons juist zo belangrijk. Hoe komen we verder na de eerste paniek? Dat soort vragen houden me bezig. Je ziet nu ook allerlei projecten ontstaan, zoals het livestreamen."

Kun je daar iets meer over vertellen? Over dat sociale aspect en het belang van muziek?

"Muziek maken is iets wat je graag wilt delen, met je publiek maar ook met elkaar, je doet het samen met je medemuzikanten. Je mist nu natuurlijk wat sociale contacten. In de muziek sluit je ook vriendschappen. Ik ben bijvoorbeeld opgegroeid in de harmoniewereld, daar speelde ik klarinet. Mijn stiefvader speelde eerste klarinet en nam mij mee naar de harmonie. Dat was een ontzettend leuke leerschool en het had ook echt een sociale functie. Dat grotere belang van het met elkaar delen heb ik altijd heel belangrijk gevonden in de muziek. Ik heb bijvoorbeeld ook heel lang een leerorkest gehad, de Damsko United Brass Band, met ontzettend leuke enthousiaste amateurs. En nu ben ik ook alweer heel wat jaren dirigent en componist van het Amsterdam Funk Orchestra. Daar is dat sociale aspect van muziek met elkaar maken en delen heel belangrijk."

Heb je daarom met dit orkest de compositie 'Slap It Up' opgenomen en hoe heb je dat aangepakt?

"Ja inderdaad, de ruimte die nu is ontstaan geeft je de gelegenheid om over plannen na te denken. De musici van het orkest waren allemaal erg enthousiast om iets te ondernemen. Ik maakte voor iedereen een guide track en heb ze gevraagd om hun partij thuis op te nemen met wat ze hebben. Sommigen hadden een microfoon, anderen alleen een smartphone. De audio heb ik geript van de videobeelden en gemixt en bewerkt. Iedereen nam natuurlijk op een andere plek op, sommigen in de huiskamer, of in een hobbykamer, anderen weer in een klerenkast. Die opnames heb ik onder elkaar gezet. Dat klonk verrassend goed, zodanig dat we besloten hebben om op deze manier een album op te nemen. Zo kunnen we met elkaar toch iets moois neerzetten. Voor veel orkesten is het nu belangrijk om bezig te blijven. Eigenlijk is er niets wat je niet kan inspireren. Ik denk dat hier hele mooie kunstuitingen uit voort kunnen komen."

Voor je groep The Preacher Men heb je op dezelfde wijze je eigen compositie 'The Freedom Trail' opgenomen. Ik hoor daar ook een soort van troost in. Was dat ook je bedoeling?

"Ja. Misschien herken je dat wel, dat je soms muziek maakt die je zelf troost geeft en waarvan je denkt dat dat het voor anderen ook zo kan zijn. Ik werd er zelf heel rustig van."

Het klonk voor mij als een soort van plaatsbepaling: het is niet anders, maar het komt wel weer goed. Zoiets?

"Exact, dat zou eigenlijk wel een mooie ondertitel kunnen zijn, blijf vooral rustig ademhalen. (lacht)"

Die positieve mindset, is dat iets wat in je karakter zit?

"Misschien wel. Natuurlijk was het behoorlijk slikken dat bijvoorbeeld het North Sea Jazz Festival en Jazz in Duketown niet doorgaan. Maar ik vind het belangrijk om niet bij de pakken neer te gaan zitten. Dat je je over de teleurstelling heen kan zetten. Dat je nadenkt; wat kan ik nog meer? Waar liggen nu de mogelijkheden? Dan vind ik het wel mooi om te merken dat er ruimte ontstaat bij mezelf. Daar kun je gebruik van maken. Dat positieve geluid vind ik wel belangrijk om uit te dragen als muzieksector. Om de beeldvorming positief te beïnvloeden. Regelmatig wordt ons (de cultuursector) verweten dat we het handje ophouden, terwijl er voor heel veel sectoren voorzieningen worden getroffen. Zoals in het bedrijfsleven. Kijk nu bij de luchtvaart. In de muzieksector zijn ook enorm veel mensen werkzaam en is er een economisch belang, dat geldt tevens voor ons. Daarom vind ik het belangrijk om juist nu in deze moeilijke periode de politieke beeldvorming positief te beïnvloeden, zonder te pushen. Dat we niet vergeten om de mooie kanten van muziek en het belang voor de muzieksector voor het voetlicht te brengen. De kunsten moeten hier niet onder lijden."

Merk je dat deze periode waarin je zelf minder speelt ook invloed heeft op je eigen manier van muziek maken?

"Ja, je merkt soms als je een tijd niet hebt gespeeld dat aangeleerde technische gewoontes en oplossingen waar je handig in geworden bent, wegvallen. Je moet dan weer vanaf het begin beginnen en dan kom je soms ergens anders terecht. Ik heb dat vaak na vakanties. Ik het begin denk je: ik kan het niet meer en dat je dan ineens een andere kant van jezelf hoort. Ik ben nu ook bezig met een project met solostukken. Mijn vader heeft een hele mooie plaat van Sonny Rollins in de kast staan met de titel 'The Solo Album'. We luisterden daar vaak met zijn tweeën naar. Dan moet je wel een ontzettende diehard zijn. Ik dacht: het zou wel heel erg tof zijn als ik ooit nog eens in mijn eentje zo'n plaat mocht maken, om het in ieder geval te proberen. Om in je eentje zo'n verhaal te kunnen vertellen. Daar ben ik nu aan begonnen."

Ben je financieel hard getroffen door de coronacrisis? Kun je nog rondkomen?

"Ik heb nu nog inkomsten, omdat ik ook arrangeer en componeer. Bij de Buma Stemra werkt het zo dat je het jaar erop daar inkomsten van hebt. Zo komen er nu nog inkomsten van vorig jaar en kan ik het nog wel een paar maanden redden."

Geef je eigenlijk les ergens op een opleiding?

"Nee, niet op een instituut. Ik heb wel een studio in Amsterdam met een grote ruimte waar ik een afscheiding kan maken, zodat ik individueel les kan geven en de anderhalve-meter-regel in acht kan nemen. Ik vind het ook heel leuk om les te geven en om kennis over te dragen."

Heb je ideeën over de mogelijkheid van optredens in deze tijd?

"We moeten nu afwachten hoelang de maatregelen zullen duren. Officieel is het zo dat festivals tot 1 september niet door kunnen gaan en concerten tot 1 juni. Een aantal concertzalen, zoals het Bimhuis, hebben de concerten voor juni nog niet gecanceld. Dat is dus afwachten (inmiddels is duidelijk geworden dat in veel regio's clubs en theaters ook tot 1 september gesloten zullen blijven, red.). Er zijn wel een aantal grotere zalen die misschien toch geschikt kunnen zijn om op een veilige manier open te blijven. Een mogelijkheid die je nu ook al ziet is het livestreamen. Dat musici live op een podium spelen en het concert gestreamd wordt. Bij grotere bands die niet op een klein podium zouden passen op anderhalve meter afstand, zou je na kunnen denken over het spreiden van musici in een gebouw, zoals bijvoorbeeld in Paradiso, waar je allerlei trappetjes hebt en waarbij je contact met elkaar hebt via een oortje. Je zou kunnen denken dat je het publiek spreidt, dat het publiek binnenkomt en je het ergens doorheen laat lopen. Het publiek beweegt dan ook. Ze komen via de zaal binnen en gaan via de nooduitgang weer naar buiten."

Je bedoelt als een soort van drive-in concert?

"Ja, daar zeg je wat! Die drive-in concerten houden we er als optie alvast in!"

'The Freedom Trail' is op 1 mei gereleased op iTunes en Spotify.