Bertrand Flamang: wars van stereotypen

We lopen over het terrein en zoeken een plekje. Bertrand groet mensen achter standjes, grapt en grolt naar links en rechts... Hij is in zijn element. Gent Jazz draait.

door Jo Dautzenberg, juli 2010
foto's: Cees van de Ven

"Gent jazz is er sinds 2002 en nauw verbonden geweest aan de Gentse Feesten. Het is nu gelukt om het los te koppelen, een festival bouw je niet zomaar. Er zijn jaren voor nodig om de eigen identiteit neer te zetten." Terwijl de dj van de dag de jazzkraan luidt openzet, kijk ik in de ogen van Bertrand Flamang. Een organisator pur sang. Jazz stroomt door zijn aderen, free music zit in en zijn hart en zijn hoofd toetst alles wat hij organiseert aan het - naar wat lijkt - geslaagd format. Eigen smaak mag geen rol spelen, zijn eigen beleving opdringen wil hij niet. Hij is wars van stereotypen. Van etiketjes - dit is wel jazz, dat niet, dat misschien, etcera. Voor hem is het de vonk; als die er is, dan is het goed.

"Een jazzfestival, kan dat wel in Gent? Kun je duizenden mensen trekken, sec met jazz? Dat is de vraag, dat is de uitdaging. Aansluiten bij de grote festivals in Europa. Dat wil ik hier bereiken. Los van de Gentse feesten een jazzfestival neerzetten van betekenis." Als ik hem complimenteer voor de uitstraling van Gent Jazz en de fraaie setting, onderstreept hij het belang van het festival voor de cultuurstad Gent en de betekenis die men wederzijds voor elkaar kan hebben. Tevens wijst hij op het belang van zijn relatie met de mensen van North Sea Jazz in Rotterdam.

"Samenwerking, dat is onmisbaar. De relaties moeten goed zijn: met publiek, met artiesten, met bedrijven en sponsoren. En daar werk ik hard aan, samen met vele vrijwilligers, veelal studenten, maar ook oudere liefhebbers. Zij ontmoeten elkaar, leggen contacten, wisselen elkaar af. Deze mensen, die alle gasten ontvangen, de weg wijzen of verder helpen, zijn mijn visitekaartje, zijn mijn ogen en oren. Het publiek is bepalend." Vorig jaar waren het er 35.000. Daar ligt de lat dit jaar weer. Het is voor hem geslaagd als het voor de bezoekers geslaagd is. Het gaat om beleving, om meer met jazz te doen, meer van jazz te maken. Kwaliteit, geen supermarkt.

Hij wil er zeker vijftien jaar voor gaan. Jazz door het hele jaar heen: Gent Jazz ( juli), Middelheim Jazz (augustus) en het vernieuwende Jazz & Sounds Festival ( oktober).

"Het profiel van Gent Jazz. Van belang: talentontwikkeling in Vlaanderen, de uitreiking van diverse prijzen, topacts van een breed genre. Een special night moet ook een special night zijn. Mijn eigen smaak wordt geparkeerd. Het jazzpubliek is aan zet. Vier avonden verdeeld over twee weekends. Vier internationaal vermaarde acts. Iconen in een mix met de new generation. Dat publiek loopt in samenstelling uiteen. Onderzoek is niet nodig. Je ziet het zo, overal waar jazz is als uitingsvorm: jazz is de cross-over, altijd al geweest. Vijftig jaar geleden stond jazz al aan de basis van de wereldmuziek. De vijftiger en zestiger jaren zetten alles in een stroomversnelling. Ook hier was de jazz bepalend. De fans van toen zijn de directeuren en welgestelde elite van nu. Ze menen de wijsheid in pacht te hebben. Dat is een fatale vergissing. Jazz gaat zijn eigen weg."

Het Gent Jazz Festival moet representatief zijn voor verschillende generaties. "Jazz is een duidelijk begrip. Het hoeft niet steeds opnieuw gedefinieerd. Het zijn stigmatiserende beelden van 'kenners' en de jazzpers, mensen die om welke persoonlijke redenen dan ook het een tot jazz bombarderen en het ander afwijzen. Het heeft iets te maken met de generaties. Het festival vertoont daarom een rustig landschap. Men claimt te veel. Zo bestaat er geen 'Europese jazz' en geen vergrijzing. Kijk naar de jongeren, hoe zij omgaan met jazz en hoe jazz een rol in hun leven speelt." Geen versleten beelden, een goed gekleurde bril kan een mooi beeld schetsen; maar je moet je ogen niet sluiten voor trends en bewegingen.

"Het publiek en de musici geven zelf aan waar het heengaat. Jazz doet voortdurend en deed altijd een handreiking naar the next generation, als kunstvorm, vermaak, tegendraadsheid of puur muziekgenot. Alles is cross-over. Jazz is trendsetter." Hij heeft in zin jeugd ooit sax gespeeld, maar later bleek dat hij meer talent had voor organiseren; hij heeft 'de toeter' toen maar teruggeven. Voor hem kun je ook als niet-musicus de jazz experience delen. "Het gaat om het moment; erbij zijn, dát geeft voldoening om toe te treden tot die wondere wereld..."

Mensen kruisen zijn pad. Jazzmuzikanten an sich zeggen hem niet zoveel. Als je ze zou contracteren op karakter, dan zouden er nogal wat afvallen. Hij lacht. "Als ze los gaan, dan worden ze interessant of niet; zelf ga ik niet op zoek naar de ontmoeting, dat is mijn aard niet. Erbij zijn als het gebeurd, dat is jazz."

Ik neem afscheid en bedank de man met het licht van jazz in België in zijn blauwe ogen. Geen dollartekens, maar vraag naar ongeschreven partituren. Inmiddels hebben 17.000 bezoekers de kassa's gepasseerd. Het festival heeft dan nog vier dagen te gaan. Bertrand Flamang is optimistisch en zijn eigen jazzavondje met Ornette Coleman kan niet meer stuk.