Mecc Jazz Maastricht: een voltreffer

De dynamiek van Wayne Shorter dolt door mijn hoofd. "Man, ik vlieg!" zegt slagwerker Geert Roelofs, die net zelf met zijn pedalen saxofonist Ad Coolen heeft gelanceerd. Op de trappen die leiden naar de podia verdeeld over drie verdiepingen, vliegen nestor Jean Haesen en een oude vriend elkaar om de hals, jazz is ontmoeten, een kunstwerk van een zittende man kijkt vragend naar bezoekers, kelners laveren handig door de massa, op de achtergrond klinkt een jeugdig bandje. Hartelijke begroetingen alom. Drommen mensen maken zich op voor een feest en kruisen elkaar, concerten starten gelijktijdig op, een veelkleurig aanbod verovert de podia. Het zoveelste concert dient zich aan; over een ding zijn ze het allemaal eens: dit is hét jazzfestival dat we nodig hebben in het zuiden.

door Jo Dautzenberg, november 2010

"Jazz is improvisatie," klinkt het een dag eerder, de organisatoren toosten op de goede afloop. De spanning is te snijden. Het is ook niet alledaags wat hier gebeurt. De Haagse festivalorganisatoren zijn een venture aangegaan met de collega's van Maastricht. Ze weten zich gesteund door de Provincie, door de stad en door de lobby 'Maastricht culturele hoofdstad'.

In slechts drie maanden is de eerder uitgesproken intentie neergelegd in een tweedaags festival, met een keur aan toppers, vooral uit de commerciële grensgebieden pop, soul en dance. 'Jazz is stappen...' Dat zou de kritische noot kunnen zijn, die het nobele doel 'Maastricht European Jazz Capitol' terugbrengt tot zakelijke proporties in de vrijetijdsindustrie. Voor de Limburgse jazzheldin Wilma Heystek is het erop of eronder. Zij steekt de nek ver uit en riskeert pek met veren. Wordt hier verraad gepleegd? Neen. Vastbesloten is ze; ze wil een nieuwe formule, niet alleen een bundeling cross-over, maar ook een multidisciplinair kunstfestival. Andere kunstvormen geïntegreerd in muziekuitvoeringen. Dat is gemakkelijker gezegd dan gedaan en alleen kom je niet verder. Daarom is Jazz Maastricht ingegaan op het aanbod uit Den Haag. Deze partner biedt samen met het Mecc de kans om die droom te realiseren. Uitbreiden, de massa zien te bereiken en dan een mix neerzetten. Festivaldirecteur Ruud Wijkniet is erin geslaagd de partijen tot een team te smeden en het festival in drie maanden uit de grond te trekken. Dan de onvermijdelijke hamvraag: vind het publiek en masse de weg naar het Mecc?

Het pact tussen The Hague en Mecc Maastricht leidt tot een festival dat is gebouwd op twee stromen. Grote namen voor het massale publiek en grote namen voor de liefhebbers van jazz uit de eigen provincie. Op papier is het een groot festival, met meerdere grote podia en een vijftal kleine podia. Er is veel te zien op de gangen, een ruim assortiment goed verzorgd eten en drinken. De formule werkt: 7500 bezoekers passeren de kassa's.

'Jazz is verrassing...' Flink vertegenwoordigd zijn Belgische en Duitse musici. Voor mij is de uitschieter de bijdrage uit Duitsland. An organic jazz thing: Mit 4 Spiel 5. Van die mannen gaan we nog veel horen. Origineel, groove tot op de naad, technisch hoogstaand, speels, spontaan, humor. Een band die je bij de lurven pakt en meevoert. En die ingewikkelde patronen en wendingen serveert als koek. Boeiend van de eerste minuut tot de laatste. Zo zijn er meer verassingen: Ron van Stratum presenteert zijn nieuwe cd met een ontketende Peter Hermesdorf. Wervelend, klasse gedaan. Jazz en poëzie - met Roderik Povels 'When The cage Bird Sings' en Bankroet Jazz Live! - geeft de nieuwe richting aan. 'Jazz is ontdekken': daarin is de tweedaagse perfect geslaagd.

Gelijktijdig aan deze onderstroom kan men concerten van 'de groten' bezoeken. Matt Bianco maakt er een feesttent van, terwijl Toots Thielemans je doet vergeten dat je in een zaal met 1200 man zit. Mike Stern brengt de jazzrock in alle hevigheid terug. 'Jazz is Wayne Shorter': meeslepend. Alle marges worden tijdens deze tweedaagse verkend. Wat dit festival groot kan maken is de interdisciplinaire aanpak, nu al hier en daar in het concept verpakt. Ook de aankleding gaat die kant al op, maar blijft een decoratief stilleven aan de wand of in de ruimte.

Het vernieuwende zit in de multidisciplinaire kunstpresentaties 'art including jazz'. Hier kan Mecc Jazz zich gaan onderscheiden van de andere grote festivals. In een stad als Maastricht - met een filmacademie, een conservatorium, een universiteit, een kunstacademie in haar midden - zou een productielijn kunnen ontstaan, waar sprake is van het in elkaar vloeien van kunstvormen in een nieuw product. Hier ligt de originaliteit en de opdracht van Mecc Jazz Maastricht en de uitdaging voor jazzmusici. Festival, stad en scene bevruchten dan elkaar. Ziedaar: Maastricht Culturele Hoofdstad een stap dichterbij. Voordat het zover is, dient zich een ander probleem aan en wordt door de regering even het mes door alle jazzplannen gehaald. 'Jazz is verzet', klinkt het. Ik kijk in de blauwe ogen van Jean Haesen. 72 Jaar en dan (weer) op de barricade voor de jazz. Wie vindt hij straks aan zijn zijde?

Het team van Ruud Wijkniet werkt al hard aan de tweede editie van Mecc Jazz. De toppers moeten wel blijven komen, laten we dat niet vergeten. In Maastricht dieselt en duizelt men nog even na; Mecc Jazz Maastricht was een voltreffer.

Jo Dautzenberg (56) is docudrama-producent en werkt als directeur van Media Profile BV, een productiehuis van televisieprogramma's uit Limburg, dat in geheel Nederland actief is. Hij maakte onder andere documentaires over de wederopbouw in Bosnië, de gezondheidszorg in Oeganda en alfabetisering in Portugal. Hij is medeoprichter van Jazz on the Roof, het erkende jazzpodium in het Glaspaleis in Heerlen. Schrijven over jazz doet hij sinds 2007.