Festivals, en zeker die voor jazz en geïmproviseerde muziek, zijn er in alle soorten en maten. Maar de ZomerJazzFietsTour in de omgeving van het Reitdiepdal in Groningen onderscheidt zich op een bijzondere wijze van andere festivals.

Tekst & foto's: Louis Obbens.

Kerken en schuren van boerderijen dienen als decor én onderdak voor de concerten. Muziekliefhebbers verkiezen hun eigen fietsroute en dwalen door het natuurlijk en muzikale landschap. Soms met zon, soms met tegenwind en zelfs een regenbuitje, maar het profijt van een avontuurlijk concert ligt altijd in het verschiet. Keuzes maken blijft nodig, maar de organisatie maakt dit al decennia mogelijk door vijf verschillende routes aan te bieden waar artiesten altijd twee sets spelen. Het avontuur overheerst, omdat bij de optredens vaak net even buiten de lijntjes wordt gekleurd.

Op zaterdag 26 augustus wordt het openingsconcert in de kloosterkerk in Aduard van de zogeheten 'rode route' verzorgd door het duo van de Brit Tom Arthurs en de Zwitserse Giovanna Pessi. De twee toonkunstenaars werken al meer dan drie jaar samen en brengen fluisterstille, erudiete muziek in een wonderbaarlijke combinatie van trompet en barokharp. De muziek laat zich het best omschrijven als hedendaags experimenteel. Het repertoire is eclectisch en omvat stijlkenmerken uit de hedendaagse klassieke muziek, kamerjazz en zweempjes Oosterse mystiek. Op uiterst subtiele wijze is schoonheid altijd leidend en krijgt het verstilde verlangen een extra dimensie.

Van een totale andere orde is het concert in de boerenschuur in Den Ham van Snowapple. Initiator en zangeres Una Bergin, dochter van de legendarische saxofonist/bandleider Sean Bergin, heeft speciaal voor de ZomerJazzFietsTour een groep samengesteld met muzikanten die bijna allemaal actief zijn geweest in formaties van Sean Bergin. Geheel in het gedachtegoed van Sean Bergin's MOB ('My Own Band') worden enthousiast, in licht-hilarische muzikale scènes, composities ten gehore gebracht door een hecht collectief met drie vocalisten en virtuoze instrumentalisten, zoals Joost Buis en Tobias Delius. Speelsheid, absurdisme, prettige chaos en humor vechten om muzikale aandacht. Het geheel wordt omlijst met prachtige, soms sensitieve, vocalen en vurige solo's.

Rietblazer Steven Kamperman gooit het met zijn Maison Moderne muzikaal over een heel andere boeg. Na een verblijf in het Van Doesburghuis in Parijs raakte klarinettist Kamperman geïnspireerd door de kenmerkende geometrie, de architectuur en primaire kleuren van De Stijl. In de uitgevoerde suite 'Maison Moderne' worden onderdelen van het huis op academische wijze uiterst ingenieus muzikaal vormgegeven. Samen met altviolist Oene van Geel, gitarist Paul Jarret en pianist Albert van Veendaal wordt strak en opvallend ritmisch gecomponeerd werk gebracht. Naast composities 'Facade', 'Bibliotheek' en 'Atelier' vormen ook elementen uit het persoonlijke leven van Theo van Doesburg input, zoals de controverse met Piet Mondriaan en de pianolessen van zijn partner Nellie van Morsel. Dat al deze elementen tot een zeer luisterrijke, fantasierijke, afwisselende en muzikale mix leiden, met mooie improvisaties, verdient het predicaat meesterlijk.

Het kwartet Ruf Der Heimat speelt compromisloze, onversneden free jazz. Zonder tijd om op adem te komen wordt muzikaal drie kwartier, op het heetst van de snede en vaak in een moordend tempo, strijd gevoerd tussen de saxofoons van Thomas Bergman en de trombone van Chistof Thewes.

De relatief lange fietstocht naar het optreden van Dave Douglas Mountain Passages maken de oren weer vrij en ontvankelijk voor een nieuwe uitdaging. Douglas' gelijknamige album uit 2003 is geïnspireerd door mythen en beelden van de bergcultuur in de Dolomieten. Twintig jaar later brengt de trompettist, in dezelfde formatie, deze suite nogmaals ten gehore in het hooggebergte van Italië, maar ook op het vlakke land in Groningen. In de kerk in Garnwerd met de bijbehorende akoestiek klinkt deze muziek zeer plechtig en oprecht. De overwegend contemplatieve aard van de twaalfdelige suite, bij vlagen contrasterend met de rauwheid van de klanken uit de tuba van Marcus Rojas en de trompet van Dave Douglas, zorgt voor verhoging van de spanning. Het emotioneel geladen slotstuk 'All Is Forgiven' is een prachtige ode aan de vader van Douglas, die als groot muziekliefhebber deze suite nooit heeft kunnen horen.

De ZomerJazzFietsTour van 2023 is bijzonder rijk aan avontuur en afwisseling geweest. De unieke wijze waarop de muziek gepresenteerd wordt is onvergelijkbaar met andere festivals.

Bekijk hier een fotoverslag van de ZomerJazzFietsTour 2023 door Louis Obbens.