Het voelde nog een beetje onwennig, deze 35ste en gelimiteerde editie van de ZomerJazzFietsTour. De capaciteit was beperkt tot een goede zeshonderd deelnemers, die uit drie vaste routes konden kiezen, waar driemaal vier bands optraden.

ZomerJazzFietsTour, zaterdag 28 augustus 2021, Reitdiepdal, Groningen
Tekst: Eddy Determeyer | Foto's: Hammie van der Vorst en Willem Schwertmann.

We begonnen bij het begin. Het Orgeltrio & Brass (Organ Trio plus Koper rekenen we ook goed) van klarinettist Steven Kamperman speelde in de Kloosterkerk van Aduard. De plek van waaruit de Cisterciënzer monniken in de twaalfde en dertiende eeuw de drooglegging van het Noorden ter hand namen en daarmee ook de landbouw en de cultuur aldaar een basis gaven.

Het was dus toepasselijk dat Kamperman cum suis voor een Ellington-programma hadden gekozen. Was Duke Ellington immers ook niet een van de grondleggers van de orkestrale jazz? Dat de kerk een nagalm heeft waar je eerbiedig u tegen zegt, was volgens Kamperman juist een voordeel. Zo groeide de trombonesolo van Joost Buis in 'Solitude' uit tot een compleet koperkoor, met de gespeelde harmonischen en de gul aangereikte echo's. Buis was ook de arrangeur van het stuk, dat een zeer ingrijpende verbouwing had ondergaan. De muzikanten stelden zich daarbij op verschillende plekken in het godshuis op, op de kansel en het koor, waardoor we een heel directe vorm van spatial music te horen kregen. In de overige stukken bleef de band dichter bij de originelen en met de bezetting trompet-trombone-klarinet-orgel-bas kwam hij dichtbij Ellingtons kleinere formaties.

Ellington stond, naast Thelonious Monk, ook op het programma van het triumviraat Ben van Gelder-Reinier Baas-Han Bennink, dat de kerk van Garnwerd liet galmen. Bennink, A.D. 1942, is de eeuwig jonge hond, voor wie de beide jongelingen gelijkwaardige sparringpartners zijn. Waar hij komt wordt het een vrolijke boel en dat maakt de vrije associaties van het trio extra aantrekkelijk. De akoestiek van de kerk was er mede debet aan dat de alt van Ben van Gelder nimmer zó vol klonk. 'Body And Soul' was een ongegeneerd eerbetoon aan tenorsaxofonist Coleman Hawkins, die in zijn klassieke opname uit 1939 het thema van de song immers eveneens aan een niet aflatende reeks permutaties had onderworpen.

Pianist en componist Michiel Braam had de makke dat zijn orkest een jaar geleden in de startblokken stond van een tournee met het programma 'El XYZ de Son Bent Braam'. En vervolgens wegens de pandemie een jaar lang in de startblokken bleef plakken. Tel daarbij op dat er niet minder dan vijf remplaçanten meededen. Van hechtheid was dan ook nauwelijks sprake, al waren de ontregelende solisten en dito secties en de elkaar pootjelichtende ritmen vermoedelijk wel degelijk zo bedoeld. Het idioom van de traditionele latinmuziek wordt door Braam gebruikt om daar zijn eigen lijpe ideeën op los te laten. Dat gebeurde dus niet in, wat je wellicht zou verwachten, het stijlvolle Huize Maas anno 1947, maar in de eeuwenoude schuur van Wijngaard Hof van 't Hogeland in Groot Maarslag (zelf had ik ook nog nooit van deze nederzetting gehoord). Niet alleen werden het dak, de spanten en de ramen daar gesierd door vele generaties spinnenwebben, ook zat je hier direct op een aarden vloer. Ook het stro op die vloer leek zó oud dat de schimmel er weer vanaf was gesleten.

Voor mij eindigde de Fietstour met een glimp van het optreden van het trio Booklet van tenorsaxofonist Tobias Delius. Ah! het geluid van Delius is in de ballads als een warme streling en in in de meer uptemponummers als de uitgelatenheid van een puber die zijn eerste dronkenschap ontdekt en viert.

In de Goede Oude Tijd was het gebruikelijk, dat de ZJFT werd voorafgegaan door een Proloog ergens in de stad en afgesloten met een dansfestijn in de feesttent van Garnwerd. Dit jaar kon je afkicken in Roderwolde, elf kilometer van de stad, maar dan aan de andere kant, in de studio annex tapperij Het Rode Hert. Daar speelde op zondag 29 augustus de groep Jazz Express, een samenwerkingsverband tussen Groninger, Oldenburger en Bremer muzikanten. Overigens niet onder auspiciën van de ZJFT. Dat ook deze groep ruim een jaar in de mottenballen had gelegen merkte je aan de niet altijd even vlekkeloze interpretaties. Jazz moet weer een beetje opnieuw worden uitgevonden, zo lijkt het. In dat verband moet à décharge 'Blue Thoughts' worden genoemd. Mooiere achtergrondfiguurtjes vind je niet tussen Amsterdam en Hamburg. Dat Joern Anders' arrangement gebaseerd was op dat van Benny Golson (voor het album 'Chet Baker In New York') hielp natuurlijk.

Het samenwerkingsverband heeft zich onder leiding van pianist Diederik Idema gespecialiseerd in lyrische hardbop, waarbij Dirk Piezunka op de baritonsax excelleerde. Creativiteit en gevoel voor vorm en sound moeten hierbij genoemd worden. Trompettist en Chet Baker-man Anders, half hersteld van een heavy ziekte annex operatie, beperkte zich veiligheidshalve tot het middenregister, maar speelde allengs coherenter. Toch verreweg het beste medicijn, muziek.

Je mag natuurlijk nooit 'de mooiste' of 'de beste' zeggen, maar het werk van Will Jasper mag aanspraak maken op de kwalificatie 'mooiste sound' van het weekend. Hij was 's middags in Roderwolde gearriveerd met een toeter die lelijk in de kreukels lag. Toevalligerwijs heeft gastheer en collega-tenorist Hans Wijnbergen een workshop boven de zaak, zodat het mankement in tien minuten gefikst was. Wijnbergen liet zich tijdens de afsluitende blues ook nog even als muzikant horen. Hij doet ook echt de vreemdste dingen. Naast de regelmatige workshops die Loet van der Lee geeft in Het Rode Hert, heeft hij om maar wat te noemen een 'Sacred Concert' gepland, van Ellington inderdaad, met de Big Band Friesland plus het voltallige NHL Stedenkoor. Op zondag 3 oktober achter Het Rode Hert, waar de uitbater - je gelooft het niet - een amfitheater heeft. Jaja, jullie dachten dat er in de provincie niks gebeurde. Ha!

Bekijk hier een fotoverslag van de ZomerJazzFietsTour 2021 door Willem Schwertmann.