Het is wat het meest plezierige en best geprogrammeerde (zonder commerciële oogmerken) jazz– en improjazz festival - de ZomerJazzFietsTour – verdiende: het prachtige zomerse weer. Want ja, het is wel de bedoeling dat je op de fiets van (middeleeuws) kerkje naar kerkje of boerenschuur in het Reitdiepdal de concerten bezoekt. Iedereen zat dan ook welgemoed en vrolijk op het zadel om zich te laten verrassen door de talloze ensembles. Wat niet meevalt is een keus te maken uit de 27 concerten, terwijl je, als je stevig doorfietst, er slechts zo'n vijftal kunt meemaken.

Een festivalverslag in woord (Jacques Los) en beeld (Maarten Jan Rieder)

De keus voor het eerste concert was in de festivaltent in Garnwerd. Het Michael Moore Bigtet verzorgde daar de aftrap van het festival. Het was gelijk raak geschoten. Dat kan ook niet anders met in de groep de befaamde en slimme improvisatoren trombonist Wolter Wierbos, trompettist Eric Boeren en het onverslijtbare ritmetandem drummer Michael Vatcher en bassist Arjen Gorter. Zowel de composities als de arrangementen waren melodieus, harmonisch en ritmisch groovy en gevariëerd, geïnspireerd door de jazz- en bigbandtraditie. Neem niet weg dat modernist Michael Moore er stevige hedendaagse dissonanten en collectieve impro-elementen aan heeft toegevoegd.

Opvallende solofragmenten werden vooral door de jongste generatie geproduceerd: pianiste Kaja Draksler, die de bluesmotieven niet schuwde, en gitarist Jorrit Westerhof, die vooral met goedgeplaatste akkoorden de klankkleur van het bigtet versterkte, ondanks malheur aan zijn versterker en het springen van de snaren. Een betere opening van de Fietstour was nauwelijks denkbaar.

Vol verwachting dus op weg naar het tweede concert. Naar Feerwerd, naar schuur Hans. Op de strobalen luisteren naar het senioren-duo Alan Skidmore/Rein de Graaff. Er zou, zoals Rein besmuikt aankondigde, 'echte jazz' gespeeld worden. Dus geen hedendaagse vrije impro, maar gedegen moderne mainstream/hardbop jazz. Nou, dat ging van dik hout zaagt men planken. Niet gehinderd door het gemis van een ritmesectie werden klassiekers van Thelonious Monk, John Coltrane en enkele standards resoluut, voortvarend en stevig swingend binnenstebuiten gekeerd.

Rein de Graaff soleerde in de Bud Powell traditie uiterst vinnig en vingervlug en begeleidde swingend tijdens de solo's van Skidmore. Een hoogtepunt was zijn solo-recital van de standard 'Yesterdays'. Skidmore – de jongste niet meer, hij is 73 – was lichamelijk enigszins stram, hetgeen hem in het begin van zijn solo's wel wat parten speelde. Echter in de loop van het optreden en met name in Coltrane's 'Mr. P.C.' en 'Impressions' kwam hij helemaal los en soleerde hij weergaloos en virtuoos over de modale harmonische lijnen.

Een paar kilometer verderop in Ezinge wachtte de formatie Delius/Stadhouders/De Joode & Govaert. In de kantine van Museum Wierdenland werd een totaal geïmproviseerde akoestische set gespeeld. Tobias Delius, die een vaste gast is van de Fietstour en meestal excelleerde in de diverse formaties, werd in deze collektieve impro-groep enigszins ondergesneeuwd. Debet daaraan was het energieke, nogal luide en felle gitaarspel van Jasper Stadhouders. In de lange improvisatieset kon Delius slechts een aanvullende sound creëren. Het concept van deze wijze van musiceren is het kijken, zien, horen, aanvullen en luisteren naar elkaar en zien hoe ver we komen en uitkomen. In de hedendaagse jazz is het een uitstervend concept. Momenteel wordt er, naast de vrije impro, meer structuur toegepast en gebruik gemaakt van uitgeschreven lijnen en passages. Het lijkt mij winst.

In dat kader musiceerde in de Romaanse zaalkerk, die gebouwd werd op een wierde in de 13de eeuw, in Ezinge het duo Michael Moore/Achim Kaufmann. Het duo heeft inmiddels drie cd's uitgebracht. Van de laatste cd werden enkele stukken van pianist Herbie Nichols uitgevoerd. Met behulp van de prachtig welluidende akoestiek en het formidabele samenspel van het duo werd een intens, hoogstaand kamer jazzconcert uitgevoerd.

Michael Moore heeft op de altsax een mooi vol en rond geluid en zijn solo's zijn uiterst behendig en melodieus. Kaufmann is de ideale begeleider voor dit subtiele saxofoonspel, terwijl hij daarnaast zeer helder articulerend soleert op de harmonieuze melodieën. Voor dit duo zou iedere kerk waar kamermuziekconcerten worden gegeven in Nederland – en ook over de grens – open moeten staan. Ik heb de fietstocht naar het laatste concert zeer verkwikt vervolgd.

Tenslotte terug naar daar waar het begon, maar dan in de kerk. De kerk van Garnwerd, waar vaak traditioneel spetterend wordt afgesloten. Ook dit jaar. De formatie Godard/Kamperman & Van Geel had de eer. Het is – helaas – geen jazz dat ze spelen, maar vooral op de Oriënt geïnspireerde muziek. De groep hoort dus meer thuis in het circuit van de wereldmuziek. Maar dat neemt niet weg dat er veelvuldig werd geïmproviseerd en dat de kerk hevig schudde op zijn grondvesten.

De drie mannen speelden met zichtbaar plezier en enthousiasme en zijn zeer goed op elkaar ingespeeld. Stuk voor stuk zijn het formidabele improvisatoren. Ondanks de wat onorthodoxe instrumentatie – Steven Kamperman op besklarinet en altklarinet, Oene van Geel op altviool en cajon en Michel Godard op tuba, basgitaar en serpent – klonk het trio in de collectieven vol en mengden de instrumenten erg goed. Mede door het enthousiaste musiceren van alle drie en de dansbare en ritmisch vrolijke Oriëntmuziek kon de ZomerJazzFietsTour zich geen betere afsluiter wensen.

Klik hier voor een fotoverslag van de ZomerJazzFietsTour door Maarten Jan Rieder.