De avond van de (aanstaande) Boy Edgar Prijswinnaars
Stranger Than Paranoia, woensdag 24 december 2014, Paradox, Tilburg

Op de traditionele, sfeervolle kerstavond van Stranger Than Paranoia prijken maar liefst drie Nederlandse acts op het affiche. Dit is echter geen zwaktebod. Eens te meer zal blijken dat Nederland een gidsland is op het terrein van geïmproviseerde muziek. Organisator Paul van Kemenade speelt traditiegetrouw op de eerste avond van het festival, verrassend met het Podium Trio, tegenwoordig met als bijschrift: De Jongens van '57. De recentelijk in het Bimhuis gelauwerde Boy Edgar Prijswinnaar Jeroen van Vliet vervolgt met een opmerkelijk solo-optreden. Het in 2012 opgerichte Windkracht 7 sluit de eerste avond af.

door Louis Obbens / foto's: Cees van de Ven

Bij aanvang van het optreden van het Podium Trio brengt Jan Kuiper in herinnering dat het trio vernoemd is naar de eertijds door de SJIN (Stichting Jazz In Nederland) ingestelde Podium Prijs, een aanmoedigingsprijs voor Nederlandse jazzmusici. Reeds in 1985 is het Podium Trio ontstaan. Dit jaar vinden Jan Kuiper, Wolter Wierbos en Paul van Kemenade, allen voormalige Boy Edgar Prijswinnaars, zich in een hernieuwde samenwerking. De niet alledaagse bezetting van trombone, altsax en gitaar is op het telepathische af. In eerste instantie blinkt het trio uit door de uitgeschreven composities in een vrije improvisatie, met veel bluesgevoel, voor het voetlicht te brengen. Tijdens het vervolg van het optreden voeren afwisselend de melancholie en het sacrale de boventoon. Het zware gitaarspel van Kuiper vormt dan een meer ondergeschikte, maar onmisbare schakel. Met een verraderlijk Afrikaans kinderliedje wordt een sensuele ode gebracht aan gitarist Wim Overgaauw. De afsluitende, pakkende soulgroove van 'Big River' verschuilt zich achter pakkende, ritmische herhalingen en verschuivingen. De vrije solistische escapades van altsaxofonist Van Kemenade en trombonist Wierbos vormen een ware cris de coeur!

Na de uitreiking van de Boy Edgar Prijs in Amsterdam, waar Jeroen van Vliet in uiteenlopende bezettingen concerteerde, treedt de Tilburger volgens eigen zeggen aan op eigen bodem. In een pianistische proeve der bekwaamheid van een vol uur weet Van Vliet de luisteraars op het puntje van de stoel te krijgen. Let wel: een langdurige solistische verkennistocht op de vleugel met een vleugje elektronische input. In een weldadige melange van oorspronkelijke composities en instant improvisaties volgt hij niet alleen het pad van de verfijnde lyriek. Regelmatig worden eigenzinnige dissonanten toegevoegd aan het spel. Maar ook smaakvolle, barokke passages en minimalistische structuren vormen de basis voor de vervlechting van veranderende harmonieën, ritmische variaties en kleine, bloedmooie miniatuurtjes. Deze avontuurlijke inkijk in het pianospel legt de ziel van de maker bloot. Ondanks zijn bescheiden persoonlijkheid zijn spontaniteit, het zoeken naar avontuur en het nemen van risico's de pijlers waarop zijn muziek drijft.

De oprichter van Windkracht 7, Floris van der Vlugt, is uitgeroepen tot Young VIP 2014. Gelijktijdig aan de Young Vips Tour verscheen het debuutalbum 'Drifts', waarvan het leeuwendeel van het repertoire van deze avond afkomstig is. Windkracht 7 is een jong septet met een bijzondere bezetting: Floris van der Vlugt (saxofoon), Reinier Baas (gitaar), Morris Kliphuis (hoorn), Robbert Scherpenisse (trompet), Jamie Peet (drums) en Mark Haanstra (bas). Katharina Thomsen (basklarinet) is voor deze gelegenheid vervangen door Nils van Haften.

De eerste klanken maken direct de schijnbare tegenstelling tussen de weldadige wall of sound van de blazerssectie en de dynamische, onbeschaamde kracht van de ritmetandem duidelijk. Reinier Baas is de meest in het oog springende muzikant van deze formatie. Deze gitarist is vaak de verbindende schakel tussen de blazers- en ritmesectie. Hij brengt al even virtuoos als speels ritmevariaties en harmonische omwentelingen aan door meedogenloos akkoordgebruik en effectvol gespeelde licks en riffs. Het septet komt in eerste instantie over als een moderne bigband: hecht, intens en urgent, tomeloos energiek, eigenzinnig en onconventioneel. Het is meer dan opzwepend, soulvol, maar kan eveneens ontroeren en laat rockinvloeden toe, naast stijlkenmerken van suspense filmmuziek, funk en soul. De solistische inbreng van de blazers is zonder uitzondering boeiend, maar de 'sitar-banjo', gemixte gitaarsolo, in 'Four To Tango' is van een gelukzalige schoonheid. Volgens het KNMI betekent Windkracht 7 op de schaal van Beaufort: "een harde wind, waarin het lastig is om tegen de wind in te lopen of te fietsen. Hele bomen raken in beweging. Kleine vogels zoeken een schuilplek en vlinders en horzels vliegen niet meer. Een harde wind veroorzaakt op het water hogere golven met overal brekende koppen en schuimstrepen." Het is maar dat u het weet!

Klik hier voor het fotoverslag van deze festivalavond door Cees van de Ven. En hier voor een fotoverslag van Stranger Than Paranoia 2014 door Louis Obbens.