Draai om je oren
Festivalverslag



home  
    
    
 

De glimlach van Archie Shepp
Stranger Than Paranoia, zaterdag 29 december 2012, Paradox, Tilburg

De twintigste editie van het Stranger Than Paranoia-festival werd afgesloten met een driedelig concert bestaande uit het trio Paul van Kemenade/Aki Takase/Han Bennink, het Zweedse Tonbruket en... jazzgrootheid Archie Shepp. Het werd een zeer geslaagde avond, mede door de intentie van initiatiefnemer en organisator Van Kemenade, die erop gericht is vernieuwing en traditie hand in hand te laten gaan.

door Donata van de Ven / foto's: Louis Obbens

Tonbruket reikt in de verte naar een hedendaagse Pink Floyd en was voor velen een openbaring qua uniciteit. Toch miste het ergens in het midden de kracht om te blijven boeien en de aandacht vast te houden. Gitarist Johan Lindström vormde het middelpunt met zijn steelguitar, waarmee country - en het typische instrument - wel een heel eigen gezicht kreeg. Dacht je in het openingsnummer nog sporen hiervan te ontdekken, door het baswerk van Dan Berglund (voorheen in E.S.T.) en het pianospel van Martin Hederos verschoof het geluid naar symfonische rock met geïmproviseerde elementen. Langgerekte lijnen, die naar sferische soundscapes leidden, liepen haast onmerkbaar over in elkaar met als sterktepunt het onderscheidende basspel van Berglund. De rockinvloeden werden impressief onderstreept door het strakke drumwerk van Andreas Werliin. Edoch zorgde de krachtige opbouw van de stukken af en toe voor een overdaad aan volume, waardoor het publiek naar de oren moest grijpen.

Het symfonische geluid en het mysterie rondom Tonbruket vormde wel een goed contrast met het trio Van Kemenade/Takase/Bennink, dat de opening van de avond verrichtte. Want als het gaat om competentie bij de drie muzikanten afzonderlijk, dan was hun samengang een ware bom te noemen. De haast ongeziene blikken en het daaruit voortvloeiende, vanzelfsprekende begrip voor elkaars aangereikte ideeën zorgden voor een meesterlijk samenspel, vol kunstige improvisaties, uitzonderlijke solopartijen en... humor. Composities van Thelonious Monk en Takase zelf vormden de basis van dit uitstekende concert. Een daarvan was een prachtig stuk dat zij schreef voor Bennink, met wie zij vol passie het duet aanging. Van Kemenade verdient nog een extra loftuiting voor zijn lyrische vertolking van 'Song For A.T.', een ballad die hij schreef voor Takase.

Maar de grootste publiekstrekker was toch wel Archie Shepp. Deze bij leven legendarische saxofoonheld trad op in duovorm met pianist Tom McClung. De hoofdzakelijk lyrische standards werden door het publiek met open armen ontvangen en door de intieme sfeer die ontstond, schaarde het enthousiaste publiek zich nog dichter rond het podium. Alsof oude tijden herleefden hing het aan Shepps lippen, de omhoog kringelende sigarettenrook ontbrak er nog maar net aan. Misschien was het daarom dat hij het publiek uiteindelijk beloonde met een glimlach, iets wat als uitzonderlijk beschouwd mag worden!

Shepp en McClung maakten grote indruk, dat mag duidelijk zijn. McClung is een pianovirtuoos en het was verbazingwekkend hoe de noten aan de lopende band onder zijn handen vandaan rolden. Hij vulde Shepp schitterend aan. Vijf jaar geleden trad Shepp ook al op in een volgepakt Paradox, toen met zijn combo, nu dus met zijn vast begeleider McClung. Composities van onder meer Coltrane ('Naima') en Ellington ('Don’t Get Around Much Anymore') kwamen langs maar ook Strayhorns 'Chelsea Bridge' en van Shepp zelf, 'Hope 2' en 'Burning Bright', opgedragen aan Elmo Hope. De ballad 'Stars Are In Your Eyes' schreef hij voor een famous singer, zo vertelde hij zachtjes bij de aankondiging, aan wie hij het stuk echter nooit heeft kunnen geven.

Opvallend aan Shepps geluid is (nog steeds) de met veel lucht omfloerste toon en zijn schijnbare easy way of playing. Ondertussen gaan zijn vingers vliegensvlug over de kleppen en benut hij eindeloze mogelijkheden van zijn saxofoon. En hij zingt af en toe. Geen vaste toon, maar die heerlijke bluesy verweerde stem met onderin een diepe vibrato, zoals in 'Steam', dat hij schreef voor zijn neef Robert Mincer, die destijds op 15-jarige leeftijd werd vermoord.

Het waren mooie en waardevolle concerten, deze laatste avond van Stranger Than Paranoia 2012. Het festival op zich mag een succes genoemd worden en dat kan Van Kemenade met recht bijschrijven op zijn conto. Helaas vervalt ook voor dit initiatief de subsidie, al was wethouder Marjo Frenk tijdens de opening van het concert lyrisch en vol lof over het initiatief, dat volgens haar zeker een aanwist is voor Tilburg als Cultuurstad. Het geeft wel te denken als diezelfde gemeente besluit de geldkraan dicht te draaien... Van Kemenade kon het niet laten te melden dat er desondanks toch een 21e editie van het festival zal komen.

Bekijk fotoverslagen van deze avond door Louis Obbens (hier) en Cees van de Ven (hier).