Draai om je oren
Festivalverslag



home  
    
    
 

Jazz Middelheim 2012 Dag 4

Een festivalverslag in woord (Jacques Los) en beeld (Cees van de Ven).
Zondag 19 augustus 2012, Park Den Brandt, Antwerpen.

Neem ICP, de grote formatie rondom pianist Misha Mengelberg en drummer Han Bennink, het Willem Breuker Kollektief en Brotherhood Of Breath van pianist Chris McGregor uit de roemruchte free-jazz jaren 60 en 70, je husselt ze door elkaar en je hebt de Belgische Flat Earth Society – kortweg FES genoemd - gekarakteriseerd. FES staat dus voor vrije muziek, onorthodoxe composities, echo's van diverse jazzgenres en heftige improvisaties van onder meer tenorsaxofonist Michel Mast, trompettist Bart Maris en gast en zielsverwant cellist Ernst Reijseger. Gepokt en gemazeld in de Nederlandse impro-scene voelt de laatste zich zichtbaar in FES als een vis in het water. Zijn solistische bijdragen zijn even enthousiast en inspirerend als zijn compositorische inbreng. FES kent ook evenals het Breuker Kollektief zijn absurdistische momenten: de tapdans van accordeonist Wim Willaert en diens verhaal over liefde bedrijven in de bus. Gein en ongein, zo kan en mag dat zijn. Het is in ieder geval in goede handen van FES en Ernst.

Na het bruisende, exorbitante optreden van FES volgde de presentatie van pianist Jef Neve's ambitieuze project 'Sons Of The New World'. Ambitieus is het zeker. Uit een maatschappelijke betrokkenheid heeft Neve een aantal composities geschreven die gebaseerd zijn op schokkende gebeurtenissen. Het resultaat is doodserieuze muziek, waarbij de melodieën dik georkestreerd zijn. Een dergelijke orkestrale bewerking draagt niet bij tot een vrije, spontane en ongeremde solo-benadering voor de blazers en voor de begenadigde pianist die Neve is. Hij komt toch beduidend beter tot zijn recht met enerverend en sprankelend pianospel in triobezetting.

In het trio van bassist Avishai Cohen was er vooral veel ruimte voor individuele expressie. Met veel bravoure, speels gemak, verbluffend samenspel en met een ongekend enthousiasme werden Joods-georiënteerde composities uitgevoerd. Cohen is in het bijzonder geïnspireerd door het Oost-Europese Joodse erfgoed. In het trio speelde hij op de bas een belangrijke melodische rol. Ondersteund door en in samenspel met de piano werd een aparte en heldere trio-sound gecreëerd. Ook de solo's van Cohen waren niet alleen virtuoos, maar eveneens zeer harmonieus en melodieus. Pianist Omri Mor en drummer Amir Brelser deden niet onder voor het sologeweld van leider Cohen. Op basis daarvan ontstond een ongekende muzikale chemie, waarin het publiek welhaast tot extase geraakte. Mor ontpopte zich als een duivelse klavierleeuw. Hij bouwde zijn solo's subtiel op, om iedere keer weer tot een climax te komen, waarna slagwerker Brelser afrondde met heftige en raakgeslagen drumsolo's. Avishai Cohen was, samen met John Zorn op de eerste avond, het absolute hoogtepunt van het festival. Het publiek wist het, de pers wist het, de organisatie wist het en de nog aanwezige muzikanten wisten het.

Zo ook de musici van Abdullah Ibrahim's Ekaya. Het was geen gemakkelijke taak om het festival eveneens met een climax te beëindigen. Het is dan ook niet gelukt. In het begin bij Ibrahims verstilde, zoekende, Monk-achtige pianosolo leek het even dat een nieuw hoogtepunt verwacht kon worden. Maar daar is het bij gebleven. Hoewel Abdullah Ibrahim oftewel Dollar Brand reeds een zeer langjarige carrière van allure achter de rug heeft (hij is inmiddels 77) en de status van levende legende heeft bereikt, kon hij bij lange na het succes van Avishai Cohen niet benaderen. Deels had dat te maken met Ibrahims introverte speelwijze en benadering van zijn eigen muziek, maar nog meer met het middelmatige niveau van zijn orkestleden. Ibrahim is een van de bekendste musici die de Zuid-Afrikaanse muziek binnen de jazz heeft toegepast. Slechts sporadisch was er gedurende dit concert een flard te horen van die invloeden. Helaas. En zo ging het relaxte, sympathieke en over het algemeen muzikaal sterke festival als een nachtkaarsje uit.

Klik hier voor het fotoverslag van de vierde en laatste dag van Jazz Middelheim 2012 door Cees van de Ven.