Meesterlijk
Jazz Masters Maastricht Part 1

vrijdag 19 maart 2010, Theater aan het Vrijthof, Maastricht

door Jo Dautzenberg, maart 2010
foto's: Roger van de Poel

All kinds of jazz en kwaliteit als handelsmerk. Jazz Masters Maastricht is definitief in de topranking der festivals binnengedrongen. Alles, maar dan ook alles klopt hier: een topprogrammering, de entree, de opvang, de uitleg door vriendelijke hospessen, de informatie via het interne circuit, de onopvallend aanwezige security, de lekkere plaatsen, de ruimte tussen de acts, de pr, de verbinding met de stad Maastricht (die in allerlei uitingen terugkomt) en natuurlijk de muziek zelf. Jazz Masters Maastricht is een zusterrelatie aangegaan met Tefaf, een wereldevenement in kunsthandel. Dat maakt het allemaal net nog iets deftig losjes, net iets meer style. Is er een dergelijk festival in een binnenaccommodatie in het centrum van een van de drie topsteden van Nederland denkbaar zonder poen? Nee? Wat zeuren we dan?! Duidelijker dan Jean Heasen in zijn korte openingsspeech kan het niet: money, money, money. Van de Tefaf merk je op het festival overigens weinig, het is een breed samengesteld publiek, van vele leeftijden, van pak tot pet, van spijkerrok tot petticoat. Casual overheerst. Opvallend veel jeugd.

Het lukt de organisatie om dit festival op de kaart te zetten en - ondanks of dankzij de inbreng van de rijken der aarde die dezer dagen in Maastricht rondwaren - een eigen identiteit op te bouwen. Kwaliteit bewijst zich en de belangstelling groeit, dat zie je als je binnenkomt, dat ervaar je als door het theatergebouw loopt, dat hoor aan de diverse talen bij de garderobe en bij de kraantjes op het toilet. Jazz Masters Maastricht heeft het voortouw genomen als het gaat om aan te tonen dat Maastricht de strijd om de Culturele hoofdstad van Europa 2018 aankan tijdens de toets die in 2012 plaatsvindt.

Vernieuwing, ook al duurt ze nu zo'n dertien jaar, ze woekert voort. Hij die onbetwist uit de voetsporen van zijn voorgangers is getreden en nieuwe wegen baant: Nils Petter Molvaer. Ik wordt meegezogen in de trompet van Nils, er is geen ontkomen aan: de tijdloze openheid. De toegangsdeur is een door het oog van de naald geprojecteerd bewegend beeldenspel achter de musici op de wand. Een beeldenspel waarvan de vervorming de muziek tekent. De projectie leeft in de muziek en andersom. Magnifiek uitgeknobbeld met kleine cameraatjes, die op het podium in stelling zijn gebracht. De fuik van de mystieke klankkleur, totalitaire overgave is het enige dat rest. Elke keer opnieuw de vernieuwing? Niet de deeltjes, maar de chemie op het podium maken zijn muziek steeds nieuw. Het is werken, voorbereiden. Dan wordt het spiritueel. Het is voortdurend creatief, het is geen muziek meer, maar klinkende kunst: verven met noten en ritme, scheppen van klank, kleur, sfeer, verdieping. Door het oog van de naald keer je na een dik uur terug, moe. Wat is hier gebeurd? Hypnose door muziek? Het komt in de buurt. Knap, de band treedt in het spoor van zijn eigen experiment en transformeert door het oog van de naald. Het resultaat: nieuwe klanken, een indringende performance, licht en geluid gevangen in een fuik van vertekening. Een geslaagde samensmelting van kunstvormen, inmiddels een brede bron van inspiratie voor een nieuwe generatie jazzmusici.

Als het erom gaat ruim te programmeren, dan ligt hier de ruimte van tien voetbalvelden. Als gitarist ben ik natuurlijk erg benieuwd naar het fenomeen Kurt Rosenwinkel. Een grotere tegenstelling met het concert van Nils bestaat bijna niet. Gelukkig ligt er een vet half uur tussen. Nadat Nils me psychisch in het doolhof heeft gejaagd, is de verfijnde pijnbank nu aan Kurt. Rosenwinkel grossiert in kennis en techniek. Wil je weten wat een jazzgitaar is, doet en kan; hier ligt het allemaal voor het oprapen. De wervelende rifs, loopjes en fraseringen, de akkoord-omkeringen, de breaks, de hervattingen: alles uit het boekje, vlekkeloos voor zover dat live kan en met welhaast speels gemak. Waar Nils alles geeft door bijna niets, doet Rosenwinkel - met petje - ogenschijnlijk bijna niets... en toch hoor je alles. Twee giants van de hedendaagse jazz. De een blikt ver vooruit, de ander houdt de meesters levend. Dit alles met dank aan Jazz Masters Maastricht, dat zijn naam eer aandoet. Benieuwd naar de tweede dag? Daar schrijft Sabine Fleig over... Maar het was wederom genieten, dat kan ik met zekerheid verklappen.