Gent Jazz 2019
Dinsdag 9 juli 2019, Bijlokesite, Gent

Geen musicus zo veelzijdig als John Zorn. Sinds het midden van de jaren 70 trekt hij zich totaal niets aan van muzikale conventies en uit hij zichzelf in alle mogelijke stijlen. Begonnen met de game pieces, waarvan 'Cobra' de meest bekende is, vindt hij aansluiting bij de New Yorkse avant-garde. Sindsdien is Zorn nergens meer op vast te pinnen en reikt zijn oeuvre van bijna platte surfmuziek tot grindcore, van hedendaags gecomponeerd tot vrije improvisatie en van brute noise tot een uitgebreide collectie filmmuziek. En dan hebben we het nog niet gehad over het uitgebreide corpus waarmee Zorn zijn Joodse wortels eert: 'Masada', 'The Book Of Angels' en meest recent 'The Book Beriah'.

Een festivalverslag door Ben Taffijn, met foto's van Bruno Bollaert en Cees van de Ven.

Maar wellicht is John Zorn nog wel meer componist, organisator en gangmaker dan uitvoerder. Zelf altsax spelen doet hij voor publiek niet meer zo heel vaak. Liever komt hij met een bus vol muzikanten een dag lang het publiek vermaken. Dat hij daarmee het uithoudingsvermogen van de luisteraar soms op de proef stelt, is hem helemaal duidelijk. Hij prees ons er dan ook voor, na de vijf uur durende marathon waarin de 'Bagatelles' tijdens Gent Jazz werden uitgevoerd. Maar Zorn zelf had er weer duidelijk plezier in, stelde de musici uitgebreid aan ons voor en zorgde ervoor dat iedere muzikant het welverdiende applaus kreeg. Evengoed een prestatie van formaat; de bezetting die Zorn meenam is niet minder dan indrukwekkend te noemen. Teken van het feit dat hij als geen ander mensen voor zijn projecten weet te mobiliseren: musici, maar zeker ook publiek. Iets dat ook blijkt uit de toewijzing van de stukken aan de musici. Je hoort aan alles dat daar bijzonder goed over nagedacht is.

Maar Zorn beheerst meer. John Medeski achter het hammondorgel, gitarist Dave Fiuczynski en drummer Calvin Weston schakelen een tandje hoger en brengen een flinke portie funk en rock-'n-roll naar binnen, terwijl het trio Trigger halverwege de tweede serie richting de metal stevent en menige bezoeker doet bezweren nu echt de volgende keer eens oordopjes mee te nemen. Vrij stevig gaat het ook aan toe bij de set van Asmodeus met gitarist Marc Ribot, basgitarist Trevor Dunn en drummer Kenny Grohowski. Wie deze drie kent, weet dat ook hier oordopjes geen overbodige luxe zijn. De melodieuze kant komt eveneens aan bod in een prachtige set van het Nova Quartet, met name Wollesen zet hier de toon met zijn prachtige vibrafoonspel. Maar het optreden van Gyan Riley en Julian Lage, beide op akoestische gitaar valt ook zeker onder deze noemer. Zelden zo mooi en harmonisch gitaarspel gehoord. En dan hebben we twee opmerkelijke bijdragen nog niet genoemd. Ikue Mori geeft op heel speelse wijze vorm aan die 'Bagatelles' via haar laptop, waarbij ze harmonieuze klanken met dissonanten verstoort. Tot slot is er een solo-optreden van trompettist Peter Evans. Ongehoord hoe hij zich door een schier onmogelijke opgave heen worstelt. Een perfecte beheersing van het instrument, gepaard aan een ongelofelijke timing zijn hier meer dan noodzakelijk. Zorn weet wie hij het moeilijk kan maken.

Was de Main Stage voor Zorn, de Garden Stage was voor Teun Verbruggen en zijn in Anderlecht gevestigde Werkplaats Walter. Het was hij die trompettist Nate Wooley uitnodigde voor een uitvoering van diens '7 Storey Mountain'. Een compositie van drie kwartier voor trompet, twee violen, twee Fender Rhodes, drie drummers, een gitarist en elektronica. Begin en einde klinken verstild, bijna sacraal, aan ambient refererend. Maar het venijn zit in het hart: pure verontrustende noise, als een kolkende stroom magma. Zonde dat de akoestiek natuurlijk allerbelabberdst is; dit is muziek voor in een kerk. Maar goed, het wordt nu in ieder geval een keer uitgevoerd. De drie andere korte improvisatiesets waren overigens evenmin te versmaden. Fijne felle appetizers tijdens het Zorn-diner.

Klik hier voor een fotografisch verslag van deze festivaldag door Cees van de Ven.