Muzikaal vuurwerk
Brokken Festival, zondag 29 december 2013, Bimhuis, Amsterdam

Met gevestigde namen en aanstormend talent wist gitariste Corrie van Binsbergen met de zesde editie van het Brokken Festival weer een fantastisch muzikaal vuurwerk te creëren.

door Heleen van Tilburg / foto's: Cees van de Ven

De luxaflex voor de grote ramen van het Bimhuis zijn dicht. Zo is de video te zien waarin een jonge vrouw door het stadslandschap dwaalt en onderweg zwerfplastic verzamelt. Hier hoort muziek bij, maar die zal pas in de tweede set klinken. We gaan wel On The Move, maar eerst met aanstormend talent van de Brokkenfabriek. Op de lage, diepe klanken van cello gaat de sax vrolijk dansen. De klanken passen precies bij rechthoeken die op het scherm voorbij dansen, de ene nog leniger dan de andere. Ze zijn van Guusje Kaayk, die op festivals als North Sea Jazz en Oerol animaties tekent. Als de rechthoeken op een overvol dancefeest zijn belandt, springt ook de muziek met kop en schouders boven het maaiveld uit.

Dan vraagt Corrie van Binsbergen of de luxaflex open kunnen. Helemaal omhoog lukt niet. Het zou symbolisch kunnen zijn, want misschien wel voor het eerst in haar leven zit de gitariste alleen op het podium voor 'Self Portrait In Pale Blue', de titel van haar gelijknamige solo-cd. Deze zomer stond ze, onbedoeld, alleen in de studio. Ze heeft het als kans benut om roerige gebeurtenissen in haar persoonlijk leven klank te geven. "Voor het eerst van mijn leven een cd in één soort sfeer", licht ze nog toe, maar dan kan ze er echt niet onder uit om de gitaar ter hand te nemen. Enkele noten klinken, zoekend, kwetsbaar én trefzeker tegelijk. De dans met het leven is begonnen. Klankflarden wellen op en dwarrelen weer weg. Bleekblauw heeft nog nooit zoveel tinten gehad. Corrie is een intrigerende nieuwe muzikale weg ingeslagen, die hopelijk een vervolg krijgt.

Een groter contrast met de gebroeders Stadhouders, die daarna aan de beurt zijn, is bijna niet denkbaar. Hun elektrische gitaren scheuren, janken en knetteren in elektronische effecten. De vonken vliegen ervan af, soms ook letterlijk. Ongewoon en razend knap, maar van mijn oren had het niet zo lang hoeven duren.

In de tweede set is de luxaflex helemaal omhoog. Het podium is voor twee gevestigde namen: pianist Albert van Veenendaal en percussionist Alan Purves alias Two Al's. Van Veenendaal heeft, zoals gebruikelijk, de snaren van de vleugel voorzien van stokjes en knijpertjes in soorten en maten. Purves heeft een hele winkel aan kinderspeelgoed om zich heen uitgestald. Overal waar maar een piepje uit kan komen, is voor hem genoeg om in te pluggen op de wereld van ritme. De heren laten in bizarre, vrolijke en melancholieke klanken horen hoe koeien in galop gaan, geel gras grazen of met vier poten tegelijk omhoog springen. En de koeienmeisjes? Die blijven maar dansen, wat er ook gebeurt. Deze uiterst muzikale, verrassende, spannende en absurde klanken zijn nu ook op cd te beluisteren ('And The Cowgirls Kept On Dancing').

Hoe klinkt zwerfplastic dat wordt verzameld? Het is te horen in 'Plastic Crusader', een compositie van Albert van Veenendaal die wordt uitgevoerd door harpiste Miriam Overlach. In 'Plastic', het eerste deel, laat ze horen hoe dat onafbreekbare chemische goedje klinkt: klassiek klinkende driekanken afgewisseld met felle, abstracte akkoorden. De harp is meteen van haar klassieke (en stoffige?) imago ontdaan. Het tweede deel gaat over het proces dat zich afspeelt in het hoofd van de kunstenaar. Klanken zwerven door de ruimte, op zoek naar een weg die nog gebaand moet worden. In het derde deel is de weg gevonden. De noten gaan op stap, de paden op en de lanen in. Als ze stilstaan om te lantefanteren klinken improvisaties op enkele gedragen melodienoten. De fluisterklanken van de epiloog zitten vol opluchting en ontspanning. Er klinkt een uitstervende bastoon. Het is volbracht.

In de laatste set bijten Jasja Offermans en Marnix Dorrestein, twee jonge mensen uit de muzikale denktank van Corrie van Binsbergen, het spits af. Twee rokerige stemmen schuren tegen elkaar aan in een klein, akoestisch liedje, als zandkorreltjes die omhoog wervelen door een briesje dat zich aan het oefenen is in waaien. Met zijn eigen band IX laat Offermans daarna puntige popklanken horen op vrolijke ritmes. Het is alsof de geest van Purves nog ronddwaalt op het podium. Met 'I Could Love You If You Let Me' en 'Do We Really Have To Talk About It' komt de hele wereld aan liefde voorbij. Daar gaan we meer van horen.

Als het podium volstroomt met weer andere mensen, blijft de luxaflex omhoog. Er volgen een groepshug en een yell. Staat er een wedstrijd op het programma? Nee, maar ze gaan er wel voor, deze jonge muzikanten, waarvan sommige hun sporen al hebben verdiend (Marcel Veenendaal, zanger DI-RECT; Niels Broos, toetsenist Kyteman; Morris Kliphuis, hoornist Kapok). Onder de naam Trip-Free gaan ze samen met Corrie van Binsbergen doen waar de gitariste ook bekend van is geworden: improviseren op taal. De hoorn blaast af, de andere instrumenten volgen, fluisterend. Zo ontstaan klanken bij een woorddicht over de liefde, een ongelukkige natuurlijk. De muziek is nu eens leidend, dan weer ondersteunend. Klanklandschappen deinen heen en weer of spelen krijgertje als de golven van een eindeloze zee. Op de kale momenten laat Van Binsbergen motiefjes klinken, kort en sprekend. Geen noot te veel. Als Purves het podium oploopt en gaat meedoen met tegendraadse, verticale piepjes uit een waterflesje, krijgt dit overheerlijke toetje de luchtigheid die nog ontbreekt.

Zo komt er een einde aan een muzikaal feest dat een mooie afspiegeling is van de improvisatie-scene in Nederland. Dit muzikale sier- en knalvuurwerk is een veelbelovend begin van het nieuwe muziekjaar!

Klik hier voor foto's van het Brokken Festival door Cees van de Ven.