De Edison, vernoemd naar de uitvinder van de fonograaf Thomas Alva Edison, is een van de oudste muziekprijzen in de wereld. In 1960 werden de eerste exemplaren uitgereikt en inmiddels zijn ze opgedeeld in drie genres: de Edison Pop, Klassiek en Jazz/World. De uitreiking voor een negental categorieën in het genre Jazz/World vond plaats in het Frits Philips Muziekcentrum te Eindhoven, op formidabele wijze begeleid door het Metropole Orkest onder de professionele en bezielende leiding van Vince Mendoza.

door Donata van de Ven, december 2009
foto's: Cees van de Ven

Wat een mooi begin deze avond met Ilja Reijngoud en Fay Claassen! Zij mochten de eerste Edison in ontvangst nemen voor 'The Shakespeare Album' in de categorie Jazz Vocaal. De warme, zwoele stem van de in Nijmegen geboren Claassen werd stemmig ondersteund door de dito klanken van de trombone van Reijngoud. Met dit album, waarin de sonnetten van Shakespeare centraal staan, laat hij zien dat hij ook als componist/arrangeur in staat is prachtige resultaten te boeken.

In de categorie World won Izaline Calister de Edison voor haar cd 'Speransa' (Hoop). De teleurstelling in de zaal was groot toen bleek dat zij niet aanwezig kon zijn omdat zij net, vier weken te vroeg, bevallen was van haar baby! Onderstaand filmpje toont een overgelukkige Calister vanuit het Catharina ziekenhuis in Eindhoven met de nog naamloze Brabantse Jazz-baby in haar armen. In het filmpje verontschuldigt ze zich voor haar afwezigheid, maar laat ze ook weten hoe blij ze is met haar Edison. De jury verklaarde onder de indruk te zijn van de manier waarop zij met haar band een perfecte mix van diverse stijlen wist te bereiken op dit album. Een traditioneel Curaçaos ritme met een westerse aanpak.

Het welbekende en doorgewinterde trio Bennink/Borstlap/Glerum ontving een Edison in de categorie Jazz Nationaal met de cd 'Monk, Vol. 1'. Met groot respect voor Thelonius Monk gaven zij volgens de jury op hun eigen unieke wijze opnieuw gestalte aan de muziek van deze in 1982 overleden jazzpianist. Niet alleen op de cd maar ook op dit prachtige podium werd Monks muziek door deze getalenteerde jazzmuzikanten met grote precisie en vol overgave vertolkt. Bassist Ernst Glerum verklaarde dat het trio al 12,5 jaar samenspeelt en de muziek van Monk al vele jaren bestudeerde, wat uiteindelijk wel moest resulteren in een cd.

Een korte, typische visualisatie: Han Bennink betreedt het podium met één enkele trommel, maakt zijn stropdas (!) los, plaatst één voet op zijn trommelvel en begint te spelen... Na de laatste gespeelde noten legt hij de snaredrum op de grond, strijkt zijn haren glad en gaat staan. In het daaropvolgende korte vraaggesprek met Co de Kloet zegt Bennink dat Christus de enige persoon is waarmee hij nooit heeft samengespeeld, om er stilletjes aan toe te voegen "hetgeen vast nog wel ooit gaat gebeuren"! Vervolgens doneert hij de gewonnen Edison ter plekke aan oud-Philips-topman Cor Boonstra. Op diens initiatief werd in 2007 de grondslag gelegd voor een cd met composities van Monk.

Apetrots en zeer in zijn schik was de 83-jarige Ate Doornbosch met zijn Edison voor zijn uitgave van 'Onder de Groene Linde', een cd-box met dvd die traditionele Nederlandse volksmuziek bevat. Doornbosch maakte 1300 radio-uitzendingen, grotendeels door hemzelf opgenomen door het hele land. Hij vertelt dat hij daartoe geïnspireerd werd door zijn vader, die vroeger tijdens een strandwandeling plotseling oude liederen begon te zingen. De uitgave maakte mede indruk op de jury door de zeer uitvoerige en fraai gedrukte toelichting op de veldopnamen. De uitreiking vond plaats in de categorie World, Bijzondere uitgave van historische aard.

Een wel heel Bijzondere uitgave van historische aard, maar dan in de categorie Jazz is het album 'Kind Of Blue' van jazzgrootheid Miles Davis. Vijftig jaar na het uitkomen van deze plaat valt hem een Edison ten deel voor wat de jury betitelt als misschien wel de meest legendarische van dat jaar. Deze definitieve uitgave bevat de allerlaatste rest-opnamematerialen. Het publiek werd getrakteerd op een fragment van deze cd waarop de master himself te horen was. De Edison werd vervolgens uitgereikt aan John Burgers van Sony.

Dertig jaar geleden stierf jazzgigant Charles Mingus. In zijn muzikale nalatenschap werd het nog niet opgenomen werk 'Epitaph' gevonden. Sue Mingus, zijn weduwe, nam het intiatief om dit alsnog te doen, in samenwerking met dirigent Gunther Schuller. Uiteindelijk resulteerde dit in de uitgave van de gelijknamige dvd, die volgens de jury thuishoort in de collectie van iedere zichzelf serieus nemende jazzliefhebber. De jury wees de Edison toe aan Schuller voor zijn voortreffelijke muzikale leiding en aan weduwe Mingus vanwege haar onaflatende inspanningen om de muziek van haar man levend te houden.

Tijdens de uitreiking werd een van de tracks van deze dvd, 'Celia', uitgevoerd door het Metropole Orkest met als solist niemand minder dan Randy Brecker. De veelzijdige Amerikaanse trompettist met een grote staat van dienst op het gebied van jazz, r&b en rock, was zichtbaar verguld met deze eer en maakte een bewonderende geste richting Bart van Lier, trombonist van het Metropole Orkest, voor zijn prachtige solo tijdens de vertolking van dit nummer.

Mede dankzij Brecker behield de trompet een spraakmakende en toonaangevende positie binnen de vernieuwing van jazz. Hij bespeelde een breed spectrum en realiseerde de meest opzienbarende combinaties in zijn samenspel. Hij brengt als geen ander muzikale domeinen samen en tilt ze naar grotere hoogten. De eerder met een Grammy Award (zijn vijfde) en nu ook met een Edison (Jazz Internationaal) bekroonde productie 'Randy In Brasil' is hiervan het overtuigende bewijs.

Sabrina Starke won de Edison Jazzism Publieksprijs, maar ontving ook een Edison in de categorie Pop. Deze kleine, tengere zangeres maakte op het North Sea Jazz Festival furore met haar debuutalbum 'Yellow Brick Road'. De oorspronkelijk in Suriname geboren Starke is bezig de wereld te veroveren met een heel eigen en indrukwekkend repertoire en haar prachtige gevoelige stemgeluid. Het publiek liet zijn waardering deze avond blijken door haar na de laatste noten van 'Home Is You' te belonen met een ovationeel applaus.

Deze indrukwekkende avond werd afgesloten met een optreden van de Grand Lady van de hedendaagse jazz, Dianne Reeves. Deze jazzdiva maakt al dertig jaar albums. Zij groeide op met de muziek van jazzlegendes Ella Fitzgerald en Billie Holiday, maar putte haar voornaamste inspiratie uit de muziek van Sarah Vaughan. Met vier Grammy's op haar naam behoort Reeves tot de absolute top van de vocale jazz.

Wat meteen opviel was haar stemtechniek en controle. Zittend op een kruk navigeerde ze moeiteloos tussen hoge en lage registers van haar enorme stembereik. Het bleef loepzuiver. Kracht en volume werden ogenschijnlijk moeiteloos afgewisseld met smoothjazzy klanken. Oorstrelend!

Een compliment voor het Metropole Orkest is ook hier zeer zeker op zijn plaats. Reeves en Mendoza voelden elkaar uitstekend aan. Tijdens dit miniconcert vertolkte Reeves twee songs, enkel begeleid door de Braziliaanse gitarist Romero Lubambo en de uit Amerika afkomstige gitarist Russell Malone. De combinatie van Reeves' fraaie stemgeluid met de heldere akoestische klanken van Lubambo en de zwoele klanken van Malone's elektrische gitaar, creëerde een unieke atmosfeer in het uitverkochte Muziekcentrum.

In het sluitstuk van de avond 'When You Know' liet Reeves haar stemkunsten nog eens de revue passeren en bouwde de zangeres op naar een climax met een bijna magistraal einde. Net als het publiek was ook de wethouder Hans-Martin Don, die haar de Edison Jazz Oeuvreprijs 2009 mocht overhandigen, onder de indruk en bijna sprakeloos. Bang om met een pathos de bijzondere sfeer te doorbreken. Reeves reageerde bescheiden: "I have a long way to go. Maybe after 30 years they'll say she deserves it".

Klik hier voor een fotoverslag van deze avond door Cees van de Ven.