Draai om je oren
Interview



home  
    
    
 

Het orgel spreekt tot mij

In zijn boek 'I’m The Beat' wijdt Max Bolleman ook een hoofdstukje aan organist Dr. Lonnie Smith. Het heeft een hoog Laurel & Hardy-gehalte, veroorzaakt door de tulband van Lonnie. Zijn handelskenmerk wilde hij beslist niet afzetten in de studio, wat Max noopte tot het slopen van een koptelefoon en het aan de slag gaan met ducktape. Onderwijl riep Lonnie naar zijn medemuzikanten, gitarist Peter Bernstein en drummer Billy Drummond: "I scare those guys out." "Nou", vertelde Max, "de stemming zat er meteen goed in." Dat was in 1993. De pas 16 jaar (!) later op Criss Cross uitgebrachte cd * laat een fonkelende Lonnie horen en het gaat er inderdaad scary aan toe. Jezustempo's worden ingezet, maar zowel Peter als Billy geven geen krimp. Tot zover het verleden.

door Herbert Noord, april 2016
foto's: Herbert Noord

Reden voor Lonnie's komst naar Amsterdam is dat er een lp wordt uitgebracht. Ja, ik weet dat het 2016 is en dat de cd inmiddels ook al bijna ten grave is gedragen, maar er schijnen diehards rond te lopen die vinyl als de ultieme luisterervaring beschouwen, vandaar. Ga ik mij verder ook niet druk over maken, ik gun iedereen zijn liefhebberijen.

Op de door JOC Records uitgegeven en door Challenge gedistribueerde lp vallen opnamen te beluisteren die in 2010 in een uitverkocht Bimhuis gemaakt zijn met het Jazz Orchestra Of The Concertgebouw. Ster van dit optreden: Hammond-organist Dr. Lonnie Smith. Overigens zijn de opnamen ook te downloaden en dan is er zelfs een premie van twee bonustracks aan verbonden.

Populair in Nederland
Voor zover ik heb kunnen nagaan is dit is de derde geluidsdrager, 2 cd's en nu dus een lp, die Lonnie in Nederland met Nederlandse musici opneemt. Vrij uniek, dunkt mij, zeker voor een Hammond-organist. Lonnie is best een beetje populair in Nederland.

De Lonnie die nu in Amsterdam tegenover mij zit, draagt nog steeds een tulband, maar is aanzienlijk milder dan in de periode dat hij die opnamen voor Criss Cross in New York maakte. Komt deels door de leeftijd (74), maar ook doordat 'the struggle for life' in de jazz op een ander niveau is gekomen. De noodzaak om zichzelf te bewijzen staat niet meer op de voorgrond, het gaat hem nu steeds meer om de juiste noot op de juiste plaats en in welk tempo dat gebeurt is minder relevant. Voor Lonnie is het belangrijk dat er een muzikaal verhaal verteld wordt, liefst met een begin en een eind, maar in ieder geval met een ziel. "Want", vindt Lonnie, "er wordt steeds meer muziek gemaakt die muzikaal-technisch klopt, maar waar geen hart in zit. Ik ga achter het orgel zitten, zet mijn vingers op de toetsen en dan beginnen mijn handen te tintelen, dat gaat dan verder langs mijn armen en dan weet ik dat het orgel tot mij spreekt." Een voor mij herkenbaar gevoel en we komen tot de conclusie dat van alle toetsinstrumenten alleen het Hammond-orgel dat effect weet te genereren. Om het zeker te weten opper ik even of keyboards met Hammond-geluid dat ook bewerkstelligen, maar Lonnie weet zeker van niet. Hoe goed ook in het nabootsen, ze missen wat.

God Given Moments
Richard 'Groove' Holmes antwoordde ooit op mijn vraag of hij op de piano begonnen was: "No man. I entered the church and I saw the organ. I sat behind it and on that god given moment I could play!" Ik vraag Lonnie of hij ook zo'n god given moment had. "Jazeker", antwoordt hij. Nadat hij een aantal jaren op school trompet had gespeeld in de schoolband, kwam hij bij een vriendje thuis wiens oudere broer net een Hammond had aangeschaft. Lonnie was toen vijftien jaar. Die broer liet dat orgel brullen en Lonnie wist meteen: dit monster is mijn instrument.

Probleempje dat opdook: hoe kom je als arme vijftienjarige aan zo'n toen ook al kostbaar instrument? Lonnie schuimde de hele buurt af tot hij in de etalage van een tweedehandswinkeltje een harmonium zag staan. Het was wel geen Hammond, maar toch. Er bleek echter een prijskaartje van $ 35,– aan te hangen en dat geld had Lonnie domweg niet. Jaren later zag hij in een muziekwinkel een Hammond B3 staan. Hij stapte binnen en vroeg aan eigenaar Art Kubera of hij op het orgel mocht oefenen, want Lonnie wist zeker dat zijn muzikale carrière verborgen lag in de schoot van deze Hammond. Hoewel Lonnie nog nooit piano gespeeld had, laat staan orgel, wist hij de eigenaar te overtuigen en mocht hij elke dag langskomen om te oefenen. "Dat was mijn tweede god given moment", zegt Lonnie. "Alle goede dingen bestaan uit drieën," knik ik hem toe. "Klopt, het derde moment was dat ik Art wist te overtuigen mij het orgel ter beschikking te stellen, omdat ik er geld mee kon verdienen en dat deed hij. Ik ben die man eeuwig dankbaar."

Op onze beurt zijn wij dank verschuldigd aan Lonnie en Art, want zoals een goede vriend het omschrijft: hoe zouden wij anders van die intens smerige, maar o zo fantastische akkoorden die Lonnie neerlegt, kunnen genieten? In zijn ruim tweeënvijftig jarig organistenbestaan heeft Lonnie zich ontwikkeld van een swingende notenspeler tot een schilder van klankkleuren, die het hele palet dat de Hammond hem ter beschikking stelt uitermate boeiend weet te gebruiken.

De J.O.C.-tour met Lonnie Smith
Vanaf november 2015 staat het J.O.C. onder leiding van chef-dirigent Dennis Mackrel. Zijn professionele loopbaan begon Mackrel als tienjarige en op zijn twintigste werd hij de jongste drummer die ooit in de Count Basie Band gespeeld had. Van 2010 tot 2013 was hij bandleider van The Count Basie Orchestra. De samenwerking met het Jazz Orchestra Of The Concertgebouw gaat terug tot 2004. In het orkest was hij eerst regelmatig als drummer te horen. Vanaf 2014 heeft Mackrel het orkest meerdere malen geleid, onder meer in de Grote Zaal van Het Concertgebouw.

Jazz Orchestra Of The Concertgebouw met als solist Lonnie Smith en met speciale gastzangeres Sarah Jane, is nog te horen op zaterdag 16 april in het Paard van Troje, Den Haag en op zondag 17 april in het Patronaat, Haarlem.

De downloadlink voor het album 'I Didn’t Know What Time It Was' van Jazz Orchestra Of The Concertgebouw featuring Lonnie Smith staat hier.

* Lonnie Smith Trio: The Art of Organizing Criss Cross 1318 RPM