Draai om je oren
Interview



home  
    
    
 

Thijs Borsten: Het fundament moet kloppen

Op 26 januari bezocht ik de voorstelling 'Kind van twee werelden' van Thijs Borsten in samenwerking met Lucretia van der Vloot. Twee dagen later had ik een afspraak met Borsten in zijn gezellige studio in het lommerrijke Leusden. Als ik daar aankom zit Thijs in zijn studio geconcentreerd te werken aan een bewerking van de opera 'Orfeo'. Ik word uiterst vriendelijk ontvangen en we raken meteen al in een mooi gesprek. Natuurlijk over zijn lopende voorstelling, muziek in het algemeen, de wereld en zo nog wat dingen. Het is duidelijk dat Borsten heel wat te vertellen heeft.

tekst & foto's: Johan Pape, februari 2020

We strijken neer achter het mengpaneel en dat blijkt een prima plek te zijn, want regelmatig klikt Borsten wat aan om te laten horen of zien. Een multimedia interview dus, geweldig. Ik begrijp dat zijn moeder operazanger was en ik krijg meteen een opname te zien waarin zij een prachtige vertolking van een Brecht-lied laat horen. Vanuit mijn ooghoek zie ik een liefdevolle blik van Borsten richting scherm. "Ik lijk best veel op mijn moeder," zal hij later zeggen. Hij vertelt dat zijn vader, die psycholoog was, ontzettend trots op haar was en dat het hele gezin meeleefde met haar carrière. In zijn jonge jaren had Borsten zelf niet zoveel interesse in muziek. Hij zat liever op zijn crossfiets. Pas later, toen zijn broer al op het conservatorium zat, begon hij zelf wat op de piano te experimenteren en besloot al snel dat dat toch ook wel wat was. Hij schreef zich ook op het conservatorium in en beet zich vast in de muziek. Acht uur studeren op een dag werd de norm. Borsten vertelt dat zijn moeder op een gegeven moment 'programmaatjes' begon te maken rondom de muziek van Brecht en Satie en dat hij dat heel mooi vond. Inmiddels maakt hij zelf ook programma's. Zijn serie 'De Uitdaging' is inmiddels welbekend en wordt door velen bejubeld.

Uit die serie blijkt overduidelijk dat zijn interesse niet alleen ligt in de muziek, maar vooral ook in de mens erachter. Hij zoekt naar de muzikale achtergronden en drijfveren van de mensen met wie hij in zee gaat. In de uitdaging wilde hij niet alleen bereiken dat deelnemers hun eigen muzikale roots gingen ontdekken, maar ook nog eens dat ze die confronteerden met de roots van de andere deelnemers. Zoals gezegd, heeft dat een prachtige reeks voorstellingen/confrontaties opgeleverd. Ik heb er zelf een flink aantal van gezien en het was elke keer heel spannend, verrassend en vooral heel mooi om te zien hoe dat concept tot muzikale hoogstandjes leidde, omdat deelnemers uit hun comfortzone moesten stappen. Borsten is zelf in staat gebleken om dat niet alleen in de voorbereiding, maar ook in de uitvoering als muzikant maximaal te begeleiden.

Zie ik het goed dat je je ontzettend dienstbaar opstelt voor de deelnemers aan je voorstellingen?

"Nou dat valt heel erg mee hoor. Ik daag ze letterlijk uit, omdat ik iets interessants zie en er achter wil komen wat daarachter zit. Ik wil dat de deelnemers uit hun comfortzone stappen en met mij op zoek gaan naar wat dat is. Daarbij wil ik ze heel graag ondersteunen. Dus het werkt twee kanten op: zij geven veel, maar ik vraag ook veel. De voorstelling met Izaline Callister, 'Het eiland van mijn vader', was ook heel bijzonder omdat net na het optreden in Paradox haar vader overleed. Hierdoor ontstond bij mij voor het eerst het gevoel dat de voorstelling ons leefde, in plaats van andersom.

Ik begin altijd met een aantal gesprekken om uit te vinden wie de persoon achter de artiest is en probeer daar de essentie uit te halen, om die in de voorstelling zo goed mogelijk voor het voetlicht te brengen. Veel artiesten beginnen snel over de keuze van repertoire te praten. Ik stel dat altijd uit: dat is echt de laatste stap. Ik wil dat het fundament klopt, dat de noodzaak duidelijk is. Het moet meer zijn dan zomaar een liedje zingen. Het moet een functie hebben in het geheel. Dan krijgt het een meerwaarde en wordt het echt persoonlijk. Dat is de kracht van het concept. De bezoekers krijgen niet alleen een mooie muzikale belevenis, maar ook het gevoel dat ze de artiest beter hebben leren kennen.

Dat blijft me boeien - wat drijft mensen en hoe verhoudt zich dat tot hun muziek. Dat blootleggen is altijd spannend. Ik heb nog verschillende ideeën. Misschien ook om zoiets in het buitenland te doen, maar ook op die manier op zoek gaan naar mijn eigen muzikale roots. Verder denk ik ook na over een project Luciano Pavarotti meets Willy Alberti. Verschillende culturen met elkaar confronteren vind ik ook altijd spannend. Ook om daarin het universele te ontdekken. Dat is in de muziek niet zo moeilijk hoor. Bijna alle muziek wereldwijd gaat over dezelfde thema's. Alleen de muzikale verpakking is anders en dat maakt het mooi om mee te spelen. De ene keer gaat het makkelijker en sneller dan de andere keer, maar dat is voor mij de uitdaging. Uiteindelijk levert het altijd iets moois op. O ja, en ik denk na over iets met religie, de geloofsdialogen."

Je bent heel breed bezig, hè?

"Ja, ik ben ooit begonnen als jazzpianist en toen bekroop me toch snel het gevoel dat ik te veel in een keurslijf zat om dingen op een bepaalde manier te benaderen. Ik heb mij heel breed ontwikkeld, omdat ik merk dat ik als ik iets onder de knie begin te krijgen een nieuwe uitdaging wil. Dit werkt voor mij lekker, het gaat mij altijd om het pure, om authenticiteit. Anders wordt het al snel een kunstje."

We krijgen het over jongeren en wat hen bezig houdt. Borsten blijkt er bovenop te zitten en laat me in rap tempo een aantal jonge talenten zien waar hij [terecht, J.P.] van onder de indruk is. We kijken onder andere naar Jacob Collier, Karlijn Langendijk en Antoine Boyer. Het enthousiasme waarmee hij over hen vertelt werkt aanstekelijk en laat ook zien hoe hij geboeid is door originaliteit, passie en vooral ook authenticiteit. Check deze namen maar eens op YouTube en je zult versteld staan.

Borsten heeft ook een sterke voorkeur voor akoestische muziek en houdt een pleidooi voor livemuziek. "Er gaat niets boven er met je neus bovenop zitten. De enige manier om muziek ten volle te beleven. Wat dat betreft speel ik heel graag in de intimiteit van zalen als de Lieve Vrouw in Amersfoort en Paradox in Tilburg." Er wordt nu hard gewerkt aan de voorbereiding van alweer een nieuwe editie van het programma waarin Borsten op zoek gaat naar de muziek die het levensverhaal van de artiesten illustreert. Deze keer met Fay Lovski en Oleg Fateev.

Op tournee door Zuid- Afrika ontdekten Fay en Oleg tijdens gesprekken dat zij een permanent gevoel van heimwee delen. De eerste voorbereidingsgesprekken worden nu gevoerd. Daarin moet de noodzaak gevonden worden om dit programma te maken. Het fundament moet worden gelegd, later worden de muzikale bouwstenen erbij gezocht en door Borsten ongetwijfeld weer van prachtige arrangementen voorzien. Het lijkt wel of delen van het DNA van de ouders van Thijs hierin samenkomen, moeder de operazangeres en vader de psycholoog. Ik ga in ieder geval weer kijken, want ik laat me graag verrassen door Borsten.