Draai om je oren
Festivalverslag



home  
    
    
 

North Sea Jazz Festival 2013 Part 2

Een festivalverslag in woord en beeld door Louis Obbens
Zondag 14 juli 2013, Ahoy, Rotterdam.

De leemte die Sonny Rollins wegens gezondheidsredenen op zondag achterlaat is, naast het uitvallen van McCoy Tyner op zaterdag, een teken aan de wand. Rollins, die de laatste jaren anonieme concerten afwisselt met grootse muzikale zegetochten zoals zijn magistrale optreden in 2010, is onvervangbaar. Nadat de kruitdampen van een reeks spannende optredens van John Zorn, het EST Symphony en een gedenkwaardig optreden van Ibrahim Malouf zijn opgetrokken, is het zondag weer 'all hands on deck' op het North Sea Jazz Festival. Naast nieuwe formaties en gevestigde namen uit het popsegment wordt de generatie na Sonny en McCoy vertegenwoordigd door Ron Carter, Branford Marsalis en Joe Lovano. Met een hoog energetisch gehalte, variatie en vermenging van stijlen als de kenmerken van deze tijd. Een festival is pas een festival wanneer gedwongen keuzes aan de orde zijn, teleurstellingen tot het gebruikersrisico behoren en volle zalen een struikelblok vormen. Maar vooral de muzikale verrassingen, de soms fragmentarische indrukken, ontmoetingen en gesprekken over muzieksmaak maken het festivalgevoel compleet. Dit alles zonder noemenswaardige wanklank, de waan van de dag verdrijvend. De commerciële mijlpaal in Rotterdam is ook behaald: drie dagen spektakel, naamsbekendheid bij een groter publiek en 'sold out'!

Een korte kennismaking met Nynke Laverman in de bomvolle Congo is al even speels als ontwapenend. De mix van melodieuze fado, met in het Fries uitgevoerde teksten, voelt lentegroen aan. De keuze voor de begeleiders, waaronder flamencogitarist Javier Limón en accordeonist Oleg Fateev, is passend. De zuidelijke en oosterse temperamenten vormen een aangrijpend maar ook fris contrast met de zangkunsten van Laverman.

Een van de meest invloedrijke gitaristen van dit moment, Kurt Rosenwinkel, verzorgt de opening in de de Hudson. Na het uitstapje met zijn Portugees project Orchestra de Jazz de Mataosinhos, vormt de nieuwe plaat 'Star Of Jupiter' het uitgangspunt van zijn optreden. Met de uit de Branford Marsalis-stal gerekruteerde ritmesectie van Eric Revis en Justin Faulkner op respectievelijk contrabas en drums, aangevuld met de beminnelijke Aaron Parks op piano, zijn de verwachtingen hoog gespannen. In een langdurige zet komen veel opnames van de recente cd langs. Naast zijn ingetogen, kristalheldere spel voegt Rosenwinkel zijn stem als extra dimensie toe. De ene keer zwaarder aangezet dan de andere keer wordt een laag aan het gitaarspel toegevoegd. Bij vlagen als een etherisch koor zwevend boven zijn zacht vervormde gitaargeluid, dan weer in elkaar schuivend als een twee-eenheid. De collectiviteit is van belang in de variatie van tempo en textuur. Maar Rosenwinkel, verantwoordelijk voor alle composities, weet in de orthodoxe gitaartraditie vooral te boeien door de ingenieuze opbouw van zijn solo's.

De relatief onbekende Colin Stetson is uniek binnen het landschap van de geïmproviseerde muziek. Hij is als eenling in staat om te klinken als een ensemble en hanteert hierbij de altsaxofoon, maar vooral de bizar grote bassaxofoon. Tijdens de consciëntieuze voorbereiding kan worden waargenomen dat de plaatsing van de vele microfoons bij de kleppen en aansturing naar de speakers nauwgezet plaatsvindt. Er mag geen enkele nuance gemist worden. De bassaxofoon is qua solo-techniek al nagenoeg onbeheersbaar, maar Stetson past de circulaire ademhaling toe om een eindeloze stroom van klanken te produceren. Belangrijk is dat de speelwijze en de techniek volledig ten dienste staat van de expressie. Het bijna wrede, mooie, maar trieste geluid wordt ingezet om angstaanjagende sferen neer te zetten. De jager en de opgejaagde in de natuur, het naderende apocalyptische einde der tijden of de krankzinnige geluiden bij een zware suspence-film. Eenzaam, fantasierijk, huiveringwekkend en vervreemdend!

Voor Steve Swallow is de compositie al even belangrijk als de uitvoering. In een all-star bezetting van oud- en jonggedienden worden ruimtelijke grooves subtiel en intiem gebracht. De onderscheidende vloeiende elektrische baslijnen van Swallow zijn nog altijd leidend in de voortbeweging van de muziek. Gitarist Steve Gardenas en saxofonist Chris Cheek, exponenten van het modernisme in de jazz, nemen het leeuwendeel van het solowerk voor hun rekening. De gitarist gepolijst en sierlijk, de saxofonist meer instinctief en soulvol. Opvallend is de rol die Carla Bley vervult achter het hammondorgel in plaats van de piano, veelal natuurlijk de overige leden volgend. Plus een demonstratie van weldoordachte sereniteit en verborgen robuustheid door de subtiel drummende Jorge Rossy.

Een intermezzo met een atypische voorkomen voor een countryzangeres, een donkere jonge vrouw met een stedelijke voorkomen, is in het oog springend. De onmiskenbare country wordt, door de saus waarmee Valerie June het overgiet, muzikaal gebracht met een beklemmend gevoel.

De afsluitende act in de Yenisei maakt duidelijk dat Antonio Sanchez meer is dan de fabelachtige begeleider van Pat Metheny. Dit heeft hij al aangetoond op zijn debuut-cd 'Migration' uit 2007. Met zijn nieuwe groep met David Binney op sax, John Escreet op piano en Matt Brewer op bas, reikt de groep naar een nog hogere muzikale artisticiteit. Veel zelf geschreven moderne, swingende nummers faciliteren het excelleren van ieder groepslid. Het door een orkaankracht aangedreven ritme is altijd spanningsvol. Binnen dit energetisch gehalte wordt opvallend genoeg transparant solowerk gebracht. De zeer getalenteerde Binney brengt ondanks halsbrekende, risicovolle wendingen zijn improvisaties altijd logisch en natuurlijk voor het voetlicht. John Escreet wisselt funky op de Fender Rhodes gespeelde solo's af met intense, emotioneel geladen uiteenzettingen op akoestische piano. Er is aandacht voor detaillering, afwisseling en liefde voor melodie. Het collectief principe wordt nooit uit het oog verloren. Het hoogtepunt van de zondag en een zeer waardige apotheose van het festival.

Klik hier voor het fotoverslag van deze festivaldag door Louis Obbens.