Gent Jazz 2018

Vanwege het gevarieerde aanbod in de 'pure' jazz en de naam van Pharoah Sanders op het affiche was mijn keuze dit jaar op vrijdag 7 juli gevallen om naar de binnentuinen van de Bijloke af te reizen voor een dag Gent Jazz.

Een festivalverslag door Johan Pape, met foto's van Cees van de Ven.
Zaterdag 7 juli 2018, Bijlokesite, Gent.

Overweldigd door de enorme Gentse gastvrijheid en vriendelijkheid bij aankomst besloot ik mezelf te trakteren op een heerlijk glas Belgisch bier. Even later zat ik me te verwonderen over de hele brede opstelling op het podium die wachtte op Fundament. De dag begon voor mij dus met een verrassing. Tijdens een intro met gestreken bas werd langzaam het podium gevuld met muzikanten die zonder uitzondering instrumenten uit het zwaardere register bleken te bespelen. Ik moest er even aan wennen, want af en toe was het een kakofonie van jewelste. Erg onheilspellend op zo'n mooie zonnige dag. Gaandeweg begon ik de flink uitgesponnen composities steeds meer te waarderen, vanwege de originaliteit, de rijke klankkleuren, de opgebouwde spanningsbogen en niet in het minst het gepassioneerde spel van het ensemble. Experimentele avant-gardistische jazz in een pure en bijzondere vorm. De naam Fundament bleek uitermate geschikt als typering van de opening van deze festivaldag; er werd inderdaad een heel stevig fundament gelegd.

Vervolgens ging ik even naar de Garden Stage, waar Ambrose Akinmusire, de door Steve Coleman ontdekte en nu al gelauwerde trompettist, een aantal sets afleverde. Akinmusire staat in het gerenommeerde Amerikaanse jazzmagazine DownBeat op nummer 1 in de categorie trompettisten. Hij heeft in het verleden ook samengespeeld met Vijay Iyer en Jason Moran, die vandaag ook aanwezig zijn met hun eigen band. Samen met zijn drie maten zette Akinmusire een spannende set neer die de toch al hoge temperatuur in de tent nog verder deed stijgen. En dat begon al met een spectaculair openingsnummer, waarin ook de bandleden konden schitteren met mooie solo's op bas en piano en natuurlijk gaf Akinmusire zelf een staaltje van zijn kunnen ten beste. Hij haalt zijn inspiratie uit heel uiteenlopende bronnen, van klassiek tot hiphop, maar ook uit actuele maatschappelijke onderwerpen. Al met al een progressieve (vooruitdenkende) musicus. Die zien we nog eens terug op de Main Stage.

Jason Moran and The Bandwagon stonden daar al gepland en zetten een heel strakke en gevarieerde set neer met virtuoos pianospel, prachtige improvisaties en originele composities. Het concert startte met een opzwepend intro, waarna heel slim naar een climax toe werd gewerkt. Wat een heerlijke bassist, die Tarus Mateen. Soms klonk zijn elektrische bas als een onvervalst akoestisch instrument. Ingetogen ballads werden vakkundig omgetoverd tot bijzonder ritmische stukken en omgekeerd. Het was een feest vol verrassende wendingen. Ook Moran is een veelzijdig musicus die geďnspireerd wordt door oude stride-pianisten, jonge hiphoppers en moderne elektronica en samplingcultuur. Die variatie kwam in het concert terug in een prachtige aubade voor Thelonious Monk, een compositie van Morans vrouw en een stuk van de veel te vroeg overleden componiste Geri Allen. Het kon niet op, erg indrukwekkend.

Veel beter kon het niet worden, of toch? Tja, het Vijay Iyer Sextet was toch ook van bijzondere klasse. DownBeat plaatste de pianist in de poll van 2018 in twee lijsten op de eerste plaats: jazzartiest én jazzgroep. Een topbezetting met een tenor- en een altsax, een kornet met door een app aangestuurde vervormer, een uitstekende bas en dito drums. Het sextet leverde een rijk gevarieerde set af, van heel subtiele stukken tot uitbundige stukken met soms bombastische sequenties en zo nu en dan een funky accentje. Aangestuurd door Iyer kreeg iedereen volop de ruimte om te imponeren met bijzonder fraaie solo's. Hoewel de vervormer op de cornet van Graham Haynes echt verrassende effecten opleverde, had dat wat mij betreft wel wat minder gemogen. Dit speeltje begon soms echt te overheersen en dat was jammer.

Tja en toen werd het spannend. Wat voor mij het hoogtepunt van de avond moest worden, Pharoah Sanders, stond als slotoptreden geprogrammeerd. Zou hij zich staande kunnen houden in deze entourage van aanstormend talent?

We hadden al zoveel moois gehoord vandaag. Ik kreeg er een hard hoofd in toen ik hem tijdens een subtiel intro van de band al schuifelend het podium op zag komen. Het duurde even voor hij zijn positie had ingenomen en zijn instrument aan zijn mond zette. Gelukkig klonken de eerste tonen overtuigend en krachtig. Al snel nam special guest Nicolas Payton op trompet het over en verdween Pharoah uit het zicht naar een stoeltje achter de vleugel. Mijn twijfels groeiden. Maar naarmate het concert vorderde leek de energie in de man van 77 meer en meer te gaan stromen en werden de solo's langer en gepassioneerder. Het publiek werd ook alsmaar enthousiaster, net als de saxofonist zelf die zelfs een dansje inzette en begon te zingen.

Deze levende legende zette een legendarisch concert neer. Ondersteund door het sextet dat als een degelijk vangnet onder de grote meester hing. Bovendien bleek de combinatie met Payton een gouden greep te zijn. In het licht van deze grondlegger van de spirituele jazz heb ik me zelfs even afgevraagd of dit de hemel op aarde was.

Klik hier voor een fotografisch verslag van deze festivaldag door Cees van de Ven.