Draai om je oren
Jazz en meer - Artikel



home  
    
    
 

Utrecht Jazz Fest 2009
dinsdag 10 tot en met zaterdag 14 maart 2009, diverse locaties, Utrecht

Het concept van het Utrecht Jazz Fest 2009 behelsde: op de openingsavond een concert met drie aanstormende groepen ('Young Professionals'), van woensdag tot en met vrijdag solopiano-lunchconcerten, in de vooravond experimentele studioconcerten (woensdag tot en met zaterdag), 's avonds 'hoofdconcerten'
(mainstream, avant-garde, pop, commercieel) en tenslotte de befaamde afterparty sessions. Kortom, gevarieerder kon het haast niet. Voor de echte moderne jazzfijnproever had het een prijs. Wat moest die met Kyteman's HipHop Orkest en zelfs met (alle respect overigens) Toots Thielemans?

door Jacques Los, maart 2009

Kindergarten (foto: Maarten Jan Rieder)De avondconcerten die plaats vonden in Rasa (woensdag en donderdag), Tivoli (Kyteman's HipHop Orkest) en Vredenburg Leidsche Rijn (Toots Thielemans) waren in Rasa van een wisselend niveau. Te gast in Utrecht was op de donderdag het Franse Yolk Collective (Piromalli en Thérain hadden zich al gepresenteerd). De muziek van het duo Kindergarten (Poline Renou - stem en klarinettist Matthieu Donarier) was, hoewel knap uitgevoerd, nogal academisch. Dientengevolge weinig emotioneel en daardoor, ook gelet op de summiere instrumentatie, eigenlijk meer passend bij een opening van een moderne expositie met beeldende kunst of als intermezzo op een literaire avond (ze zeiden dat overigens zelf). Het Alban Darche Trio, met gitarist (daar is-ie weer) Thérain en drummer Emmanuel Birault, had min of meer hetzelfde concept. Ook nogal academisch. Subtiel gearrangeerde en strak, klassiek uitgevoerde composities. Door het intense samenspel en de wijze waarop leider Darche op tenorsax zijn solo's opbouwde, werd een behoorlijke spanning gecreëerd. In samenwerking met gitaar en drums werd een eigenzinnige en doorwrochte muzikale vrije set geproduceerd.

De avond daarvoor werd geopend door het Gijs Hendriks Nonet. Helaas viel dat niet mee. Er werd enigszins slordig samengespeeld en lang niet alle solo's kwamen uit de verf. Er zijn door het nonet betere concerten uitgevoerd. Blijft onverlet dat Gijs Hendriks een uniek saxofonist en componist in de Nederlandse hardboptraditie is. Zo bracht hij met een ouderwets juichend geluid een prachtige ballad ten gehore. De power freejazzgroep van klarinettist/tenorsaxofonist Ken Vandermark zorgde voor één van de hoogtepunten van het festival. Gevarieerde composities en ritmische patronen legden de basis voor het geweldige solowerk van beide saxofonisten (naast Vandermark de alt- en tenorsaxofonist Dave Rempis). In het bijzonder Rempis imponeerde met vloeiende en snelle solo's op de altsax. Naast het hechte ritmeteam (drummer Tim Daisy en bassist Kent Kessler) speelde cellist Fred Lonberg-Holm een indrukwekkende rol, zowel ritmisch als solistisch.

De openingsavond bleek een goede zet. In de concertzaal van het Utrechts Conservatorium concerteerden drie jonge frisse groepen. De eerste formatie, Azure, bestaande uit pianist Pierre Francois Blanchard, gitarist Rogier Schneemann, bassist Eric Heijnsdijk en drummer David Barker, speelde bekwaam een zeer voorspelbare relaxte lounge-jazz. Pianist Blanchard soleerde zeer verdienstelijk. Spannend en boeiend was het echter niet. Het trio van pianist Paul Maassen, met bassist Ludo van der Winkel en als drummer good ol' Pieter Bast, trok de lijn Peterson-Jarrett-E.S.T. vakkundig door. Een prettig ingespeeld trio, waarin alle drie de muzikanten getuigden van muzikaal inzicht en vakmanschap. De Benoit Martiny Band speelde een stevige rock/funk-jazz. Een stomende en stuwende bas (Sandor Kem) en opzwepende drums (Benoit Martiny) legden de basis voor felle en aanstekende solo's van de beiden saxofonisten (altist Jasper van Damme en tenorist Daniele Martine). Helaas was de geluidsbalans abominabel. Het kostte veel moeite de voortreffelijke saxsolo's uit de typisch rock-versterkte ritmesectie (incusief de gitaar van Frank Gones) te onderscheiden.

Na de openingsavond volgden gedurende drie dagen de lunchconcerten in de Leeuwenberghkerk. Solo-pianoconcerten door achtereenvolgens Anne Guus Teerhuis, Cedric Piromalli en Jeroen van Vliet. Vooral de beide Nederlanders (Teerhuis en Van Vliet) overtuigden enorm met virtuoze vertolkingen van jazzstandards en eigen composities. Dat beiden ook bekend zijn met het klassieke piano-idioom, werd gedemonstreerd in de improvisaties van vooral de eigen composities. Daarnaast toonden ze beiden zeer schatplichtig te zijn aan de snelle en soepele loopjes (rechterhand) van Keith Jarrett. Het optreden van de Franse pianist Piromalli was van een geheel andere orde. Het grootse deel van het circa vijftig minuten durende concert hield hij zich bezig met het spelen van prepared piano. De snaren van de vleugel werden bedolven en bewerkt met alle mogelijke attributen. Dat veroorzaakte vervreemde geluiden en effecten, nog eens versterkt door Piromalli's repetitieve wijze van spelen. Dat hij ook erg goed klassieke jazz kan spelen, was te horen in het laatste nummer 'Bye Bye Blues'. Toen had al negentig procent van het publiek bye-bye gezegd.

De studioconcerten waren van een hoog niveau. Zangeres Ineke van Doorn, die op woensdagavond de spits afbeet, gaf een verpletterende soloperformance. Slechts geholpen door simpele elektronische effecten wist ze een klein uur te boeien. Ze heeft een volle warme stem en improviseert als de beste instrumentalisten. Een uur lang solozang. Ga er maar eens aan staan. Geweldig was het! Gitarist Alexis Thérain van het Franse Yolk Collective wist zijn solo-optreden scherp te houden. En dat alleen maar op de akoestische gitaar. Dit kleine uurtje was eveneens een boeiende aangelegenheid. Op zaterdag werd het studioconcert verzorgd door saxofonist Mete Erker en drummer Yonga Sun. Eerst speelden ze ieder afzonderlijk en nadien tezamen. Zowel Erker als Sun zijn meesters op hun instrument en eigenlijk inmiddels al gevestige muzikanten. Beiden speelden subtiel en intens. Mete Erker ontpopt zich steeds meer als één van Nederlands meest aansprekende moderne en impro-tenoristen met behoud van een mooie, ronde, klassieke, warme toon.

Naar verluid was het Toots Thielemans zeer kwalitatief en succesvol, en was het geluid bij Kyteman's HipHop Orkest niet te harden. De data voor het volgende Jazz Fest liggen al vast. Daar verheugen wij ons nu al op.

Klik hier voor Maarten Jan Rieders fotoverslag van dit festival.